بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - شرق /متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
مهدی زارع/ در مدیریت بحران، تصمیم‌گیری حاکمیتی بر پایه دانش و توانمندی با کیفیت بالا و بر پایه به‌کارگیری نیروهای علمی و فنی انجام می‌شود. تیم مدیریت بحران (تیمران) باید در مراحل تشخیص، پایش، فرماندهی و کنترل عمل کند و بعد از تشخیص و اعلام سانحه، برنامه‌‌ای راهبردی و ‌عملیاتی تا پایان درگیری با مضمون سانحه داشته باشد. فرمانده این تیم یک نفر است و هم اوست که مسئول است. اولویت تیم هم باید بحران مورد نظر باشد. 
درباره همه‌گیری کووید19 هدف راهبردی تیم مدیریت بحران (ستاد ملی مقابله با کرونا) باید کنترل و به‌صفر‌رساندن فوت و ابتلا به کرونا باشد. در هشتم اسفند 99 سخنگوی ستاد مقابله با کرونا گفت: «اگر روند سهل‌انگاری به همین شکل پیش برود، موج چهارم بیماری در فروردین‌‌ 1400 رخ خواهد داد».
 در 29 اسفند 1399 گزارش شد که 9 شهرستان در وضعیت قرمز، 31 شهرستان در وضعیت نارنجی، 295 شهرستان در وضعیت زرد و 113 شهرستان در وضعیت آبی کرونایی قرار دارند. چنین وضعیتی با 73 نفر فوتی در 23 اسفند و 75 نفر فوتی کرونا در 30 اسفند وضعیتی به نسبت تثبیت‌شده به نظر می‌رسید که اگر با سفرهای نوروزی همراه نمی‌شد، ممکن بود تا هفته سوم فروردین نیز ادامه یابد. 
سعید نمکی وزیر بهداشت روز چهارشنبه 27 اسفند 99 در گزارش پایان سال 99 اعلام کرد: رنگ‌بندی بر اساس وضع موجود و «رنگ بر مبنای عملکرد ویروس جهش‌یافته» را در ستاد ملی کرونا معرفی کردیم تا یکی از آنها است، بپذیرند، عواقب آنها را هم مشخص کردیم. دوستان رنگ‌بندی «شادتر» را که قرمز و نارنجی کمتری دارد و «بدون مداخله ویروس جهش‌یافته» است، پذیرفتند. چون قرار بر تبعیت از فرمایشات ستاد و اعلام تک‌صدایی است، این رنگ‌بندی را اعلام کردند. 
با توجه به تعداد نسبتا کم فوتی‌ها در هفته اول فروردین، رئیس‌جمهور در جلسه هفتم فروردین 1400 در نخستین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا گفت که «به دلیل اجرای محدود واکسیناسیون کرونا در ایران، پیک کرونا تمام شده است». 
البته در 14 فروردین وی اعلام کرد: «در دو استان، موج چهارم آغاز شده و در برخی از استان‌های دیگر نیز اگر مراعات نکنیم، ممکن است وارد موج جدید بیماری کرونا شویم». مرور همین گزاره‌های خبری در یک ماه‌ونیم گذشته نشان می‌دهد که ستاد ملی مقابله با کرونا به درستی عمل نمی‌کند. 
وزارت بهداشت به درستی به ستاد گزارش نمی‌دهد و ستاد نظر وزارت بهداشت را به‌عنوان نظر قاطع و نهایی درباره کرونا قبول نمی‌کند و در کنار سایر جنبه‌های «اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و...» نظر وزارت بهداشت فقط به عنوان یکی از نظرها لحاظ می‌شود. 
مهم آن است که وزارت بهداشت بر پای برآوردهای علمی خود بایستد تا ستاد کرونا برآوردهای دانشمندان (در مورد اخیر، لزوم لغو سفرهای نوروزی) را به عنوان فصل‌الخطاب و دستورالعمل و بدون ملاحظات دیگر اعمال و اعلام کند. در هر فاجعه جدی شکافی بین نیازها و منابع ایجاد می‌شود؛ دسترسی به واکسن کرونا اکنون برای حدود 10 درصد از جمعیت زمین امکان‌پذیر است و بقیه جمعیت در ماه‌ها و احتمالا سال‌های بعد باید منتظر واکسن کرونا باشند. 
در همه‌گیری شدید کرونا، این شکاف دسترسی به واکسن به دلیل عرضه جهانی نامتعادل بدتر شده است. اختلالات یا تأخیرهای زنجیره‌ای ادامه دارد. در این هنگام شهرداری‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. مدیران شهری باید مجددا مرور کنند که چه برنامه‌هایی تاکنون اجرا شده است؟ چه منابعی آماده و در دسترس است؟ نیروهای مولد در محلات کدام‌اند و چگونه می‌توانند به توانمندشدن جامعه در هنگام موج‌های پی‌درپی همه‌گیری کرونا کمک کنند؟ با شیوع کرونا کاهش هم‌زمان مصرف و عرضه، شکستن زنجیره تأمین، تعطیلی مشاغل و افزایش بی‌کاری به‌سرعت شرایط اقتصادی را مختل کرد.
 تجزیه و تحلیل پیشگیری و کنترل بیماری کرونا نشان می‌دهد که گسترش کووید ممکن است با حفظ فاصله اجتماعی و بهداشت مناسب و پیروی از اصول اساسی پیشگیری محدود شود. البته استفاده از دستورالعمل‌های فاصله‌گذاری اجتماعی به تنهایی ممکن است برای مهار شیوع ویروس کرونا کافی نباشد. خانم دکتر «ناهید خداکرمی» رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران در جلسه‌ای عمومی در عصر پنجشنبه 19 فروردین اعلام کرد که از تعداد اعلام‌شده فوتی‌های کرونا در ایران، تاکنون بیش از 25 هزار نفر (حدود 40 درصد) مربوط به شهر تهران بوده‌اند. بررسی صورت‌گرفته از سوی شورای شهر روی افراد فوت‌شده و مبتلاشده به ویروس کرونا نشان داده است که 40 درصد از این افراد بی‌سواد یا کم‌سواد، 78 درصد متأهل -و بسیاری از آنها سرپرستان خانوار- بوده‌اند. 49 درصد افرادی بوده‌اند که در یک جمع خانوادگی یا مراسم فرهنگی یا مذهبی شرکت داشته‌اند، 62 درصد افرادی بوده‌اند که سابقه و عادت به صحبت‌کردن از نزدیک با دیگران داشته و 54 درصد از مبتلایان کسانی بوده‌اند که پس از مثبت‌شدن آزمایش‌شان در جامعه تردد داشته‌اند. منطقه 4 شهرداری تهران پرخطرترین و منطقه 22 کم‌خطرترین ناحیه است. 
جالب است که گروه‌هایی از جامعه که به نظر می‌رسد احتمالا در معرض ابتلای بیشتر باشند (مانند پاکبانان شهرداری و تطهیرکنندگان بهشت زهرا) کمترین آسیب را دیده‌اند. از حدود 25 هزار پاکبان شهر تهران فقط دو نفر بر اثر کرونا فوت کرده و 12 نفر مبتلا شده‌اند و هیچ‌یک از 150 تطهیرکننده بهشت زهرا بر اثر کرونا فوت نکرده‌اند. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که مسئله فرهنگ چقدر در مقابله با همه‌گیری کرونا مهم بوده و ضمنا نقش سازمان‌دهی نیروهای خدمات شهری در کنترل عواقب کرونا تا چه میزان حساس و مؤثر است.