بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - جهان صنعت / « ایران- آژانس؛ یک- یک » عنوان سرمقاله روزنامه جهان صنعت به قلم نادر کریمی‌جونی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
- تا همین چند هفته پیش، ایران و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، دندان‌های تیزشان را به هم نشان می‌دادند و هفته‌ای نبود که حمله‌ای لفظی علیه طرف مقابل از سوی ایران یا مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای ایراد نشود. تا آنجا که به ایران مربوط می‌شود، برخی کارشناسان و بازرسان آژانس، عنصر نامطلوب محسوب شده و از تیم بازرسی‌های آژانس در ایران کنار گذاشته شده بودند. این بازرسان اخراج شده هنوز نتوانسته‌اند به تیم کارشناسی آژانس در ایران بازگردند هر‌چند که رافائل گروسی در مقام بالاترین عنصر در IAEA همواره بازگشت این بازرسان اخراج شده را خواستار شده و درباره این بازگشت و ضرورت آن با مقام‌های مختلف دولت سیدابراهیم رییسی مذاکره کرده است.
حملات لفظی مدیرکل آژانس علیه ایران، علل گوناگونی دارد که در راس آن محدودیت‌های اعمال‌شده علیه فعالیت‌های آژانس در ایران قرار دارد. علاوه بر این، آژانس گمان می‌کند که در برخی نقاط ایران، فعالیت‌های پنهان هسته‌ای انجام می‌شود ولی نه فقط ایران، این نقاط را معرفی نمی‌کند بلکه اصولا وجود این نقاط را انکار می‌کند. آژانس -همانگونه که مدیرکل آن نیز تصریح کرده است- می‌گوید که ایران به نحو خطرناکی به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای نزدیک شده است. البته این اذعان آژانس نگاه‌های کنجکاو غربی را به سوی ایران معطوف کرده است اما گمان نمی‌رود که دست‌کم تا چشم‌انداز پیش‌رو جمهوری اسلامی ایران تمایلی به ساخت سلاح هسته‌ای یا حتی حرکت به سمت آن را داشته باشد، همان‌طور که گمان نمی‌رود ایران علاقه‌ای به بهبود دادن روابطش با آژانس و پذیرش مجدد بازرسان اخراجی را داشته باشد. با این حال طی 6ماه گذشته، گروسی همواره علاقه‌مند به سفر به ایران بوده است. او تصور می‌کرد که این سفر بتواند دل‌های ایرانیان را برای انجام همکاری‌های بهتر و بیشتر با آژانس نرم کند اما وقتی گروسی در مقر آژانس در وین با خبرنگاران صحبت و از افزایش میزان اورانیوم غنی‌شده در ایران ابراز نگرانی می‌کند، آیا جایی برای ایجاد همگرایی میان ایران و آژانس باقی می‌ماند؟ به ویژه گروسی در مصاحبه‌های اخیرش تصریح کرده بود که ایران تا در اختیار داشتن میزان لازم اورانیوم غنی‌‌شده برای ساخت بمب هسته‌ای، نه چند ماه که تنها چند هفته فرصت نیاز دارد. این موضع‌گیری به‌طور تلویحی غیرصلح‌آمیز بودن برنامه‌ هسته‌ای ایران را اثبات می‌کند اما در عین حال و از نگاه ایران، فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان همچنین صلح‌آمیز است و سلاح هسته‌ای در دکترین نظامی ایران جایی ندارد. با این اصرار به اتخاذ مواضع متصلب و تغییرناپذیر، پس از سفر رافائل گروسی به تهران چه فایده‌ای دارد؟ از طرف آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، حضور مدیرکل در یک برنامه رسمی دیدار از ایران و تلاش برای تغییر دیدگاه مقامات ایرانی، موفقیت محسوب می‌شود یعنی آژانس این فرصت کوتاه را برای رایزنی و جلب نظر مقامات ایرانی از دست نمی‌دهد. مقامات اروپایی نیز همچنان امید دارند که غول از چراغ آژانس بیرون بیاید و همه چیز را به تنظیم‌های برجام برگرداند. اخبار غیررسمی رسانه‌های اروپایی حکایت از آن دارد که اروپایی‌ها به گروسی فشار وارد می‌آورند تا بالاخره جمهوری اسلامی ایران را به رعایت تعهداتش و کاهش وسعت و حجم فعالیت‌های هسته‌ای از جمله کاهش سرعت غنی‌سازی و تولید اورانیوم غنی شده، وادار یا دست‌کم ترغیب کند. به همین دلیل گروسی بدون اینکه در ایران مصاحبه انجام دهد، تنها در شبکه ایکس ابراز امیدواری کرد که بیانیه چهارم مارس سال گذشته که به‌طور مشترک میان ایران و آژانس صادر شد، به اجرا گذاشته شود. گروسی نه فقط در ایران هیچ کنفرانس خبری برگزار نکرد بلکه اکنون که به وین بازگشته نیز برنامه‌ای برای دیدار با خبرنگاران اعلام نکرده است.
گمان نمی‌رود که بعد از سخت‌تر شدن تحریم‌ها، حملات لفظی آقای مدیرکل و افزایش دشمنی‌ها در منطقه خاورمیانه، ایران تمایلی به بازگشت به برجام یا حداقل اجرای مفاد بیانیه و توافق چهارم مارس سال گذشته را داشته باشد. رسانه‌های ایرانی تقریبا هیچ خبری از محتوا یا متن مذاکرات گروسی و مقام‌های کشورمان منتشر نکرده و درباره آن توضیح نداده‌اند. جالب است که حتی سازمان انرژی اتمی ایران نیز بیانیه‌ای در مورد محتوا یا نتایج این مذاکرات منتشر نکرده است. گویی که هیچ علاقه‌ای وجود ندارد که ایرانیان در مورد چشم‌انداز روابط‌شان با آژانس سخن بگویند. البته در همین روزها شنیده شده که ایران دوباره به شرط‌گذاری برای همکاری و توسعه همکاری با آژانس پرداخته و تقریبا هیچ راه روشنی برای بهبود مناسبات ایران و آژانس وجود ندارد.

با این اوضاع تردیدی وجود ندارد که اروپایی‌های ترسو و محافظه‌کار که امید دارند گروسی مانند قهرمان‌ها با یک چوب جادویی، همه چیز را خوب و رضایت‌بخش کند باید منتظر مایوس شدن باشند. تصور بر این است که تنها نکته مثبت این سفر برای آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، ملاقات و تجدید دیدار با مقامات ایرانی بوده است و ایرانیان نیز از حضور و سخنرانی مدیرکل آژانس برای اعتبار بخشیدن به نخستین کنفرانس هسته‌ای‌شان بهره گرفته‌اند. فعلا این نتیجه مساوی دارای اعتبار است تا ببینیم که دوره‌های بعدی بازی ایران- آژانس چه نتیجه‌هایی در بر خواهد داشت.