بزرگنمايي:

سرزمین ایرانیان- واقعیت مجازی اصطلاحی کاملاً جدید در حوزه صنعت سلامت است و قدمت آن به کمتر از دو دهه می‌­رسد. در این فناوری، کاربر نه‌ تنها احساس حضور فیزیکی در دنیای مجازی می­‌کند بلکه می­‌تواند با آن محیط، تعامل سازنده­‌ای نیز برقرار کند.

نتایج تحقیقات نشان می­‌دهند که استفاده از واقعیت مجازی به‌عنوان ابزاری نوین در انواع بازتوانی­‌ها، درمان­‌های علوم اعصاب، اختلالات روانی نظیر انواع دردها، استرس­‌ها، ترس­‌ها و همچنین در آموزش­‌های نوین پزشکی همچون آموزش اعمال جراحی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است.

یکی از کاربردهای مهم واقعیت مجازی در دنیا، کمک به بیمارانی است که با بیماری‌های طولانی مانند سرطان دست‌وپنجه نرم می‌­کنند. این سیستم­‌ها می­‌توانند محدودیت­‌های دنیای واقعی را برداشته و افق­‌های تازه­‌ای به روی این دسته از بیماران نمایان سازند.

با توجه به اینکه عوامل روان‌شناختی نقش به سزایی در فرایند درمان و بهبودی بیماران مبتلا به سرطان دارند، پژوهشگرانی از دانشگاه پیام نور تهران، بیمارستان­‌های امام خمینی تهران، شهدای تجریش و فوق تخصصی سرطان کودکان محک در پژوهشی که برای نخستین بار در کشور انجام شده، سعی در پاسخ به این سؤال داشته‌اند: آیا فناوری واقعیت مجازی می­‌تواند بر روی سلامت روان (استرس، افسردگی، اضطراب) بیماران مبتلا به سرطان تأثیرگذار باشد؟

در این پژوهش نیمه تجربی تعدادی از بیماران مبتلا به سرطان در استان تهران که بین سنین 12 تا 24 سال بودند، مشارکت داشته‌اند.

این تحقیق با استفاده از مقیاس‌­های افسردگی، اضطراب و استرس انجام شده و گروه آزمایش به مدت یک ماه و نیم با دستگاه ایکس باکس کار کرده‌اند. نوع فعالیت‌ها شامل فعالیت‌های حرکتی نشاط آور همراه با موسیقی و تصاویر آرامش‌بخش با توجه به سن آزمودنی‌ها بوده است.

طبق نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، میزان اضطراب بیماران فوق پس از به‌کارگیری فناوری مجازی با استفاده از دستگاه ایکس باکس به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته بود.

همچنین مقایسه میانگین نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون در مورد مؤلفه‌­های افسردگی و استرس، نشان از کاهش این دو مؤلفه پس از استفاده از واقعیت مجازی داشت.

به‌این‌ترتیب محققین اشاره نموده‌اند که استفاده از دستگاه ایکس باکس می‌تواند سبب کاهش اضطراب، افسردگی و استرس در چنین بیمارانی شود. به گفته این محققین، استفاده از این تکنولوژی باعث می­‌شود خودپنداره مثبت فرد قدرتمندتر شده و از لحاظ روانی در موقعیت بهتری قرار گیرد.

با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش می‌­توان گفت فناوری واقعیت مجازی قادر است در کاهش علائم روان‌شناختی در بیماران مبتلا به سرطان مؤثر باشد. علاوه بر این، فناوری مجازی می­‌تواند به درمانگران این امکان را بدهد تا در مکانی به‌ غیر از بیمارستان و یا کلینیک­‌ها و در یک منطقه شبیه‌سازی‌ شده با هزینه‌ای کمتر و محیطی کم تنش­‌تر و در مکانی طبیعی و واقعی با استفاده از تسهیل مداخلات درمانی قادر به ارائه تمرینات و تکنیک­‌های معتبر و مناسب در کاربران گردند و از آن در عرصه­‌ی درمان­‌های روان‌شناختی بهره گیرند.

این پژوهش جالب که نتایج آن در مجله علوم مراقبتی نظامی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران منتشر شده، بنا بر گفته مجریان آن می­‌تواند زمینه­‌ساز پژوهش­‌های گسترده­‌تر و متنوع­‌تر برای شناسایی نحوه و ساز و کار تأثیرات این تکنولوژی باشد.

منبع: مجله علوم مراقبتی نظامی، دوره 4، شماره 1، 1396