بزرگنمايي:
سرزمين ايرانيان- چسبندگي پوشش پليمري به سطح فلز ويژگي مهمي
است که بر عملکرد حفاظتي آن تأثيرگذار است؛ چراکه در محيط‌هاي خورنده، نفوذ
عوامل خورنده به فصل مشترک پوشش-فلز، منجر به کاهش چسبندگي (به دليل انجام
واکنش‌هاي کاتدي و قليايي شدن مناطق کاتدي) و در نتيجه خوردگي فلز مي‌شود.
لذا آماده سازي سطوح فلزي پيش از اعمال پوشش پليمري جهت بهبود
خواص ضدخوردگي امري ضروري است که در اين راستا محققان موسسه پژوهشي علوم و
فناوري رنگ و پوشش در تحقيقات اخير خود موفق به ايجاد پوشش‌هاي نانومتري
بر سطح فلز شدند که مقاوم به خوردگي سطوح فلزي را افزايش مي‌دهد.
دکتر بهرام رمضانزاده، عضو هيأت علمي مؤسسه پژوهشي علوم و
فناوري رنگ و پوشش با بيان اينکه روش‌هاي مختلفي براي آماده سازي سطوح فلزي
وجود دارد، گفت: اصلاح شيميايي سطوح و بهبود خواص پوشش‌ها، يکي از
رايج‌ترين روش‌هاي مورد استفاده است. در گذشته از پوشش‌هاي کرومات و فسفات
روي، براي اين منظور استفاده مي‌شد؛ اما اين مواد علي‌رغم خواص ضد خوردگي
مناسب و بهبود چسبندگي پوشش‌هاي آلي مشکلات زيست محيطي و سميت پساب‌هاي
حاصل را به دنبال دارند.
وي با بيان اينکه آلودگي‌هاي زيست محيطي موجب محدود شدن
استفاده از پوشش‌هاي کرومات و فسفات شده است، اظهار کرد: به نظر مي‌رسد
پوشش‌هاي تبديلي بر پايه عناصر کمياب خاکي مي‌تواند جايگزيني مناسب و
دوستدار محيط زيست براي ترکيب‌هاي کرومات و فسفات باشد.
رمضانزاده خاطرنشان کرد: بر اين اساس در اين پژوهش سطح فلز
توسط پوشش تبديلي بر پايه نانوذرات اکسيد سريم اصلاح شيميايي شد تا تأثير
اين پوشش بر خواص چسبندگي و ضدخوردگي پوشش دو جزئي پلي استر- ملامين مورد
بررسي قرار گيرد.
عضو هيات علمي موسسه پژوهشي علوم و فناوري رنگ و پوشش با بيان
اينکه روش اصلاح شيميايي به گونه‌اي بوده که با کاربرد نانو ذرات اکسيد
سريم در فصل مشترک پوشش/فلز، يک لايه با زبري‌هاي نانومتري در سطح فلز
ايجاد شده است، خاطر نشان کرد: نتايج حاصل نشان داد که اين کار بهبود قابل
توجه چسبندگي فيزيکي/شيميايي پوشش پلي‌استر- ملامين و نيز کاهش نرخ جدايش
کاتدي آن را در پي داشته و در کل سبب افزايش مقاومت به خوردگي اين پوشش
متصل به سطح فلز شده است.
به گفته وي، پوشش تبديلي بر پايه نانوذرات اکسيد سريم
دوستدار محيط زيست بوده و مشکلات زيست محيطي بسيار کمتري در مقايسه با
انواع ديگر پوشش‌هاي تبديلي به وجود خواهد آورد.
وي با اشاره به نتايج به دست آمده از اين تحقيقات، يادآور شد:
نتايج حاصل از اين پژوهش مي‌تواند در صنايع مختلف نظير صنايع خانگي جهت
پوش دهي يخچال و ماشين لباسشويي و صنايع نفت و گاز و پتروشيمي جهت
پوشش‌دهي مخازن و لوله‌ها مورد استفاده قرار گيرد.
رمضانزاده تاکيد کرد: اين طرح در قالب يک پروژه صنعتي و با
همکاري شرکت ملي گاز ايران در دست انجام است و در حال حاضر مراحل
آزمايشگاهي و نيمه صنعتي خود را پشت سر گذاشته است. با توجه به مثبت بودن
اثرات نانوذرات بکارگرفته شده، در تلاش هستيم تا کاربرد پوشش تبديلي بر
پايه سريم در لوله‌هاي گاز جايگزين روش اسيدشويي اين لوله‌ها شود.
اين محقق تاکيد کرد: با اين روش هزينه‌هاي شستشوي سطوح فلزي و
همچنين کاهش زمان و دماي آماده سازي سطح از جمله مزاياي آماده سازي
لوله‌ها به روش اصلاح شيميايي سطح با نانوذرات اکسيد سريم کاهش خواهد يافت.
اين محقق تعيين دقيق ساز و کار چسبندگي پوشش به سطح اصلاح شده
با نانوذرات اکسيد سريم را از اهداف ديگر مورد بررسي در اين تحقيق ذکر کرد
و يادآور شد: به همين دليل افزون بر نتايج آزمايشگاهي از روش‌هاي محاسباتي
و مدلينگ نيز استفاده شد تا انرژي چسبندگي در دو حالت خشک و تر و ارتباط
آن با نتايج آزمايشگاهي تعيين شود.
نتايج اين تحقيقات که حاصل همکاري دکتر قاسم بهلکه عضو هيأت
علمي دانشگاه گلستان، دکتر بهرام رمضانزاده عضو هيأت علمي مؤسسه پژوهشي
علوم و فناوري رنگ و پوشش و محمد رمضانزاده است، در مجله Corrosion Science با ضريب تأثير 5.245 منتشر شد.