بزرگنمايي:

دکتر سرافرازي در چهارمين همايش نانو فناوري در کشاورزي که در محل موسسه تحقيقات، اصلاح و تهيه نهال و بذر کرج برگزار شد، با اشاره به اقدامات انجام شده در کشور در بخش کشاورزي، افزود: اين اقدامات موجب شده است که در طول اين چهار سال رشد خوب و مناسبي در اين حوزه ايجاد شود. به‌گونه‌اي که ما توانسته‌ايم در توليد 20 محصول رتبه‌هاي اول تا دهم جهان را کسب کنيم.

وي، نگاه ويژه دولت در اين حوزه را عامل حفظ اين رشد و پايداري آن نام برد و اظهار کرد: ولي عوامل متعددي از قبيل آلودگي و کمبود آب، دانش و سن کشاورزان، بقاياي سموم، ضايعات محصولات کشاورزي و تبخير آب اين رشد را تهديد مي‌کند.

سرافراز با تاکيد بر اينکه ايران موفق به صادرات محصولاتي چون گوجه، خيار، سيب‌زميني، هندوانه، پياز، موسير و پسته شده است، تاکيد کرد: از سوي ديگر کشور با کمبود آب مواجه است، به‌گونه‌اي که طبق گفته معاون وزير در امور آب و خاک، 18 ميليون هکتار سطح زير کشت در کشور وجود دارد که 8.7 ميليون هکتار آن آبي بوده و در مابقي آن نيز کشت ديم صورت مي‌گيرد و تنها يک‌ونيم ميليون هکتار مجهز به سيستم‌هاي نوين آبياري است.

دبير کميته نانو فناوري وزارت جهاد کشاورزي ادامه داد: علاوه بر آن 5 هزار هکتار از باغ‌هاي پسته کشور خشک شده و از بين رفته‌اند و طي 15 سال اخير کشور خشکسالي‌هاي متعددي را تجربه کرده؛ چراکه ميزان متوسط بارندگي کشور از 250 ميلي‌متر به 204 ميلي‌متر کاهش يافته است.

وي، همچنين به گزارش سازمان فائو اشاره کرد و گفت: بر اساس گزارش اين سازمان، کشاورزان ايراني 22 درصد بيش از متوسط جهاني آب مصرف مي‌کنند. توليد محصولات کشاورزي به ازاي مصرف هر متر مکعب آب، حدود 2.5 کيلوگرم است که اين ميزان در ايران يک کيلوگرم مي‌شود.

سرافرازي، آلودگي آب را از ديگر چالش‌هاي بخش کشاورزي نام برد و خاطرنشان کرد: در سطح جهان حدود 80 درصد پساب توليدشده مجدداً مورد استفاده قرار گرفته است و از سوي ديگر هر متر مکعب فاضلاب حدود 40 برابر حجم خود آب‌هاي زيرزميني و سطحي را آلوده مي‌کند.

به گفته وي، در حال حاضر 200 هکتار از مزارع سبزي و صيفي استان البرز با فاضلاب‌ها آبياري مي‌شوند.

وي با اشاره به چالش‌هاي کشور در زمينه تبخير آب خاطرنشان کرد: در ايران 25 ميليون مترمکعب از آب‌ها در خاک نفوذ مي‌کنند، ضمن آنکه 68 ميليون مترمکعب جريان سطحي و 275 ميليون مترمکعب ميزان تبخير سالانه کشور است.

دبير کميته نانو فناوري وزارت جهاد کشاورزي ادامه داد: بيش از چهار برابر همه آب مصرفي در بخش‌هاي کشاورزي، صنعت و خانگي در ايران به وسيله تبخير از بين مي‌رود و علاوه بر آن در اثر ساختن سدها نيز سالي 30 ميليارد متر مکعب تبخير آب در کشور داريم. به‌گونه‌اي که بر اساس اعلام وزير نيرو يکي از معضلات کشور تبخير شديد آب در پشت 600 سد احداث شده است.

سرافرازي با اشاره به ميزان ضايعات محصولات کشاورزي در ايران، اظهار کرد: بر اساس گزارش فائو روزانه به ازاي هر نفر 134 کيلو کالري غذا در ايران به هدر مي‌رود و 30 تا 35 درصد محصولات توليدي در کشور تبديل به ضايعات مي‌شود.

به گفته وي، بر اساس مطالعات انجام شده در مرکز ملي مطالعات راهبردي کشاورزي و آب، هفت هزار و 574 تن معادل 11.1 درصد از کل توليدات زراعي و دو هزار و 267 تن معادل 14.5 درصد از کل توليدات باغي به ضايعات تبديل مي‌شود. بر اين اساس ميزان تلفات آبي ناشي از ضايعات محصولات زراعي در سال 92 تا 93 برابر با 6.26 ميليارد مترمکعب و محصولات باغي 3.04 ميليارد متر مکعب بوده است.

دبير کميته نانوفناوري وزارت جهاد کشاورزي ميزان ضايعات کشور در بخش‌هاي مختلف را 17.8 درصد ذکر کرد و ادامه داد: در بخش زراعي سيب‌زميني، گوجه فرنگي، سبزي و صيفي‌جات با 30 درصد و در بخش باغي انگور و انجير با حدود 35 درصد بالاترين درصد ضايعات بخش کشاورزي را به خود اختصاص داده‌اند.

وي با تاکيد بر اينکه با استفاده از فناوري‌هاي نانو مي‌توان به ميزان قابل توجهي از ضايعات کشاورزي جلوگيري کرد، يادآور شد: به دليل نامناسب بودن مواد اوليه بسته‌بندي 2 تا 3.5 درصد ضايعات کشاورزي مربوط به اين بخش مي‌شود. علاوه بر آن، ضايعات 30 درصدي محصولاتي چون هندوانه، خربزه و سيب‌زميني مربوط به بخش حمل‌ونقل مي‌شود که در اين راستا با اعمال توجه ويژه به فناوري نانو مي‌توان نسبت به بهبود اين وضع اقدام کرد.

سرافرازي همچنين به وضعيت استفاده از کودهاي شيميايي در کشور اشاره کرد و توضيح داد: از سوي موسسه تحقيقات خاک و آب هفت هزار و 92 برند در اين حوزه مورد بررسي قرار گرفت که از اين تعداد پنج هزار و 83 برند فرمول گواهي ثبت دريافت کردند و در مقابل 1324 مورد رد شدند.

به گفته وي، حدود يک هفتم از کودهايي که تاکنون در اختيار مصرف‌کنندگان گذاشته شده است، استانداردهاي لازم را نداشته و بي‌کيفيت بوده‌اند، ضمن آنکه سالانه 4 ميليون تن کود در کشور مورد نياز است.

دبير کميته نانو فناوري وزارت جهاد کشاورزي با تاکيد بر ضرورت توسعه فناوري‌هاي نانو در بخش کشاورزي، گفت: حدود 700 مقاله در قالب تحقيقات در حوزه کشاورزي در جهاد کشاورزي و همچنين پايان‌نامه‌هاي ارشد و دکتري اجرايي شده است و اين کميته آمادگي خود را براي حمايت از تحقيقات کاربردي در اين حوزه اعلام مي‌کند.

سرافرازي، تعداد کل محصولات مبتني بر نانو فناوري در دنيا را 7700 محصول نام برد و گفت: از اين تعداد تنها 206 محصول در حوزه کشاورزي بوده است که دليل اين کم بودن سروکار داشتن حوزه کشاورزي با موجود زنده است.

وي با اشاره به طرح‌هاي تحقيقاتي انجام شده در حوزه نانو کشاورزي، تاکيد کرد: ما درصدد هستيم تا با توسعه اين فناوري ميزان ضايعات را از طريق توليد بسته‌بندي‌هاي نانويي کاهش دهيم.

به گفته سرافرازي، تاکنون طرح‌هاي تحقيقاتي در زمينه‌هاي توليد بسته‌بندي‌هاي نانو براي افزايش زمان نگهداري محصولات نانويي، نانوپوشش‌هاي گلخانه‌اي، نانوکودهاي آهسته رهش با هدف کاهش مصرف کود و پاستوريزاسيون سرد با بهره‌گيري از فناوري نانو اجرايي شده است.

دبير کميته نانو فناوري وزارت جهاد کشاورزي همچنين از راه‌اندازي دو آزمايشگاه فناوري نانو با تجهيزات ساخت داخل به منظور تصفيه آب‌هاي سطحي خبر داد.