بزرگنمايي:

يون‌هاي نقره مي‌توانند اثرات مخربي بر روي محيط زيست داشته باشند. علاوه بر اين، اين ترکيبات در بدن موجودات زنده نيز مي‌توانند با DNA و غشاي سلولي برهمکنش داده و سيستم‌هاي زيستي را مسموم مي‌کنند. در نتيجه، شناسايي يون‌هاي نقره در محيط‌هاي مختلف از جمله محيط‌هاي فيزيولوژيک از اهميت بالايي برخوردار است.

در اين راستا محققان پژوهشگاه شيمي و مهندسي شيمي ايران در تحقيقات اخير خود موفق به طراحي و سنتز گونه‌اي از مولکول شدند که مي‌تواند براي شناسايي يون‌هاي فلزي کاربرد داشته باشد.

بهزاد لطفي، مجري طرح با اشاره به اهميت شناسايي يون‌هاي فلزي، گفت: بر اين اساس در اين طرح سعي بر اين بوده که از روش طيف‌سنجي (اسپکتروسکوپي) فلورسانس براي شناسايي يون‌هاي نقره استفاده شود. مهمترين ويژگي روش طيف سنجي فلورسانس سرعت و دقت بالاي آن است.

لطفي، هدف اين مطالعات را طراحي مولکولي دانست که بتواند به طور اختصاصي براي شناسايي يک يون فلزي به کار رود و ادامه داد: براي اين منظور، مولکول ميزباني طراحي شد که توانايي پذيرش يون‌هاي فلزي مهمان را داشته باشد و پس از آن توانايي اين مولکول به عنوان حسگر براي شناسايي يون‌هاي فلزي مورد ارزيابي قرار گرفت.

وي اضافه کرد: با مشخص شدن توانايي اين مولکول در شناسايي اختصاصي يون‌هاي نقره، سعي شد با کمک روش‌هاي شيمي محاسباتي مکانيسم اين فرايند مطالعه شود و در نهايت توانايي اين مولکول جهت شناسايي يون‌هاي نقره در حضور کاتيون‌هاي مهم پلاسماي خون همچون سديم، پتاسيم، کلسيم و منيزيم نيز بررسي شد.

به گفته مجري طرح، مولکول مورد نظر بر پايه‌ ترکيبات کاليکس آرن در نظر گرفته شده که به روش محاسبات DFT شبيه‌سازي شده است. در اين شبيه‌سازي مدل پيوندي مولکول ميزبان کاليکس آرن با يون‌هاي نقره نيز بررسي شد.

لطفي با بيان اينکه در بخش آزمايشگاهي نيز پس از سنتز حسگر فلورسانس سنجي بر پايه مولکول طراحي شده، خواص حسگري اين مولکول جهت شناسايي کاتيون‌هاي فلزي با روش طيف‌سنجي بررسي شد، اظهار کرد: همچنين به کمک آزمون‌هاي رقابتي، انتخاب‌پذيري بالاي اين مولکول در حضور کاتيون‌هاي ديگر مورد ارزيابي قرار گرفته که نتايج بسيار خوبي به دنبال داشته است.

اين تحقيقات از سوي بهزاد لطفي دانشجوي دکتراي شيمي معدني پژوهشگاه شيمي و مهندسي شيمي ايران، دکتر علي اکبر طرلاني عضو هيأت علمي اين دانشگاه و همکارانشان اجرايي و نتايج آن در مجله‌ Biosensors and Bioelectronic با ضريب تاثير 7.476 منتشر شد.