بزرگنمايي:

سيد ابوالحسن شاهزاده فاضلي در خصوص نگهداري نمونه‌هاي زيستي در مرکز ملي ذخاير ژنتيکي و زيستي ايران اظهار کرد: نمونه‌هاي زيستي شامل نمونه‌هاي گياهي مانند انواع بذرها و بافت‌هاي گياهي، رده‌هاي سلولي حوزه‌هاي انساني و جانوري اعم از موارد سالم و بيماري‌ها، انواع ميکروارگانيسم‌ها همچون باکتري، قارچ، کپک، مخمر، ريز جلبک و غيره و همچنين در حوزه مولکولي ژنوم موجودات مختلف است.

رئيس مرکز ملي ذخاير ژنتيکي و زيستي ايران افزود: اين نمونه‌هاي زيستي در شرايط مختلف از 4 درجه، منفي 20 درجه، منفي 70 درجه، در شرايط فراصد يعني منفي 196 درجه و همچنين به شکل پودرهاي خشک شده نگهداري مي‌شوند.

وي ادامه داد: همه اين نمونه‌ها بايد به گونه‌اي نگهداري شوند که پس از خروج از آن شرايط، قابليت زنده‌ماني و تکثير را داشته باشند؛ زيرا اگر اين قابليت را نداشته باشند، نشان دهنده آن است که شرايط نگهداري نمونه‌ها استاندارد نبوده است.

شاهزاده فاضلي با بيان اينکه پس از 10 سال در اين مرکز تمامي نمونه‌ها در همه حوزه‌ها را توانسته‌ايم به صورت استاندارد نگهداري کنيم، گفت: توانسته‌ايم اعتماد جامعه بين‌المللي را در قبال نگهداري نمونه‌هايي که در سال‌هاي قبل فرستاده بودند، جلب کنيم زيرا نمونه‌هاي ارسالي از کشورهاي خارجي به ايران توانسته بودند ظرفيت "زنده ماني قابل قبولي" را کسب کنند.

جلب اعتماد جامعه بين‌المللي در تبادل و ارسال نمونه به ايران

رئيس مرکز ملي ذخاير ژنتيکي و زيستي ايران تصريح کرد: در حال حاضر کشورهايي همچون اسپانيا، هند، مصر و الجزاير نمونه‌هايي را به اين مرکز مي‌فرستند و همچنين به شکل تبادل نيز از کشورهايي همچون فرانسه و امريکا نمونه دريافت مي‌کنيم، به گونه‌اي که دانشمندان اين کشورها درخواست دريافت برخي از گونه‌هاي ميکروبي ما را مي‌کنند و در مقابل اين نمونه، نمونه‌اي را که مورد درخواست ما است، به مرکز ارسال مي‌کنند.

وي با بيان اينکه دسترسي به نمونه‌هاي زيستي در طول سال‌هاي متمادي و طولاني امکان‌پذير است، اظهار کرد: هرگاه که علم نياز به بهره‌برداري از اين نمونه‌هاي زيستي را در بخش صنعت و تحقيقات داشته باشد، اين نمونه‌ها از ذخيره‌گاه خارج شده و قابليت تکثير خواهند داشت.

شاهزاده فاضلي تاکيد کرد: اين نمونه‌هاي زيستي دسترسي مادام‌العمر دارند و کشورهايي که شرايط نگهداري استانداردي را داشته باشند درواقع داراي دانش فني عظيم و قابل قبولي هستند.

به دليل کمبود بودجه سرعت کار پايين است

رئيس مرکز ملي ذخاير ژنتيکي و زيستي ايران در ادامه با بيان اينکه کمک مالي از طريق دولت به مرکز مي‌شود، اما نياز خيلي بيشتر از ارقام کنوني است، گفت: در ارزيابي متخصصان خارجي از مرکز ذخاير ژنتيک ايران، اين مرکز که عمري 10 ساله دارد از لحاظ تعداد نمونه‌هايي که جمع‌آوري کرده و خدماتي که ارائه مي‌دهد، معادل يک مرکز 30 ساله در اروپا است؛ اما با اين وجود بودجه‌اي که براي گردش کاري داريم، يک دهم بودجه مراکز آنها است.

وي با اشاره به اينکه نيروهاي ايراني از لحاظ توانمندي و کارايي بسيار قوي هستند، افزود: بودجه مرکز ذخاير ژنتيک براي تامين تجهيزات و مواد مورد نياز کفايت نمي‌کند، از اين رو به دليل کمبود بودجه سرعت کار ما کاهش يافته است.

شاهزاده فاضلي با تاکيد بر اينکه ذخاير ژنتيکي يکي از بزرگ‌ترين منافع ملي در بحث غذا، محيط زيست، سلامت و انرژي محسوب مي‌شود، ‌اظهار کرد: دولت دوزادهم حداقل در يک حرکت خوب بايد بودجه مرکز را به 4 برابر افزايش دهد تا به نقطه مطلوب برسيم زيرا در غير اين صورت نه تنها توسعه پيدا نمي‌کنيم بلکه ممکن است با افت کيفيت در شرايط استاندارد مواجه شويم.

بهبود وضعيت علمي طي 4 سال گذشته

رئيس مرکز ملي ذخاير ژنتيکي و زيستي ايران در ادامه با بيان اينکه وضعيت علمي با توجه به شرايط فعلي قابل قبول است، گفت: کشف گونه‌هاي جديد، نگهداري‌هاي در شرايط استاندارد و ارائه خدمات به 150 مرکز علمي و دانشگاهي (تامين نيازهاي نمونه‌هاي زيستي مراکز) با حداقل هزينه و کيفيت بالا، گام بزرگي در مرکز ذخاير ژنتيک محسوب مي‌شود.

وي تصريح کرد: از طرفي با توجه به بالا بودن تنوع زيستي در کشور و توانمندي نيروهاي انساني بايد به فرآيند جمع‌آوري نمونه‌هاي بيشتر، نگهداري نمونه‌ها و ارائه به مراکز توليدکننده همچون شرکت‌هاي دانش‌بنيان سرعت ببخشيم.

شاهزاده فاضلي با تاکيد بر اينکه ظرف 4 سال گذشته از نظر کشفيات گونه‌هاي جديد و افزايش تعداد نمونه‌ها نسبت به سنوات قبل وضعيت بسيار بهتري داشته‌ايم، افزود: با توجه به توانمندي قوي نيروهاي مجموعه و پتانسل تنوع زيستي کشور حيف است که از اين فرصت استفاده نکنيم.

رئيس مرکز ملي ذخاير ژنتيکي و زيستي ايران ادامه داد: با اين وجود براي تامين مواد اوليه و برخي از تجهيزات مورد استفاده در نگهداري نمونه‌هاي زيستي نياز مالي شديدي داريم.

وي افزود: بخش عمده‌اي از نمونه‌ها بومي کشور است و اين نمونه‌ها به دليل منحصر به فرد بودن داراي قابليتي هستند که اگر محصولي از آنها در دنيا توليد شود، مي‌توان در راستاي توليد ثروت گام برداشت.

شاهزاده فاضلي تاکيد کرد: به صورت کلي چالش اصلي مرکز ذخاير ژنتيکي و زيستي مشکل مالي بوده و در درجه دوم نيز بحث بهبود تعاملات بين‌المللي مطرح است.