بزرگنمايي:
دکتر حسين آيت اللهي در ارائه گزارش عملکرد جامع سه ساله مرکز تحقيقات پاتولوژي مولکولي سرطان از مجموع بيش از 50 مرکز تحقيقاتي دانشگاه علوم پزشکي مشهد، گفت: آزمايشگاه پاتولوژي مولکولي و سايتوژنتيک در سال 1388 در بيمارستان قائم(عج) پايه گذاري شد.
وي ادامه داد: راه اندازي اين آزمايشگاه از اين جهت که انجام تستهاي مورد نظر بسيار جديد و حتي بسياري از همکاران پزشک از اهميت انجام تستهاي اين آزمايشگاه و نتيجه مربوطه در تشخيص و درمان بيماريها بياطلاع بودند؛ کار سختي به شمار ميرفت.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد تصريح کرد: البته امروز جاي مباهات دارد که اعلام کنيم اين آزمايشگاه توانسته است به وضعيت مطلوب خود دست پيدا کند و به جايگاهي برسد که آزمايشات مختلف پاتولوژي مولکولي و سايتوژنتيک در زمينه سرطانها همقدم با توسعه و پيشرفت جهاني؛ توسعه و رشد پيدا کند.
دکتر آيت اللهي، آزمايشگاه پاتولوژي مولکولي و سايتوژنتيک را مقدمه ايجاد مرکز تحقيقاتي پاتولوژي ملکولي سرطان عنوان و تصريح کرد: پايه اوليه تاسيس چنين مرکز تحقيقاتي ايجاد آزمايشگاه پاتولوژي ملکولي و سايتوژنتيک بود؛ زيرا ما حس کرديم با توجه به در دست داشتن Material (مواد) و data (داده) در فضاي آزمايشگاهي؛ مي توان کارهاي تحقيقاتي بسيار خوبي انجام داد.
وي اظهار داشت: عمده آزمايشات در اين آزمايشگاه مربوط به سرطان است؛ زيرا امروزه تقسيم بندي سرطانهاي خون بر اساس تقسيمبندي پاتولوژي مولکولي صورت ميگيرد و ديگر بر اساس آن چه که زير ميکروسکوپ ديده ميشود، نيست.
رئيس مرکز تحقيقات پاتولوژي مولکولي سرطان خاطرنشان کرد: انجام تستهاي پاتولوژي از اين جهت اهميت دارد که مشخص ميکند نوع سرطان خون در يک فرد با فرد ديگري که همان نوع سرطان را داراست داراي چه تفاوتهايي است.
دکتر آيت الهي اضافه کرد: بر اين اساس و با توجه به امکانات و موتاسيونهايي(جهش و دگرگوني آني) که در هر شخص داراي تفاوت است؛ تشخيص و درمان نيز متفاوت ميشود و در نتيجه بيماري مشابه در افراد متفاوت داراي تفاوت در حوزه درمان خواهد بود که در نهايت منتج به تغيير در برنامه درماني ميشود.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد، اظهار داشت: انجام اين نوع تستها در جريان تشخيص سرطانهاي خون، سرطانهاي دستگاه گوارش، لنفومها و سرطان پستان که بسيار رو به شيوع است امري مهم و حياتي است.
توليد 100 مقاله و تاليف هشت کتاب در زمينه سرطان
وي تاکيد کرد: بر اساس فعاليتهاي در حال انجام در اين مرکز تحقيقاتي؛ بالغ بر 100 مقاله توليد و حدود هشت کتاب در زمينه سرطانها، سايتوژنتيک، سرطانها و پاتولوژي ملکولي و غيره به چاپ رسيده است.
رئيس مرکز تحقيقات پاتولوژي مولکولي سرطان در ادامه به حضور پررنگ دانشجويان در اين مرکز تحقيقاتي اشاره کرد و يادآور شد: در اين مرکز تحقيقاتي دانشجويان بسياري با ما همکاري مي کنند به نحوي که سالانه 10 دانشجو تخصصي و فوق تخصصي کارشناسي ارشد، PHT پزشک عمومي و غيره در اين زمينه در حال فعاليت هستند و در مقاطع مختلف پايان نامهها و طرحهاي تحقيقاتي آنها دنبال ميشود.
دکتر آيت الهي انجام تستهاي آزمايشگاهي پاتولوژي مولکولي سرطان را منجر به تسهيل در روند درمان بيماران مبتلا به سرطان عنوان کرد و افزود: در حال حاضر در اين مرکز تحقيقاتي بر اساس جديدترين گايدلاينهاي تستهاي ملکولي در حال کار هستيم و توانستهايم درمان سرطانها را بر اين اساس توسعه دهيم.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد، تصريح کرد: در اين مرکز نمونه مغز استخوان جهت تشخيص نوع سرطان خون به آزمايشگاه ارسال و در ادامه با علم مورفولوژي، تشخيص نوع اوليه سرطان صورت مي گيرد.
اين محقق دانشگاه علوم پزشکي مشهد ادامه داد: پس از اين مرحله DNA و RNA بيمار استخراج و ديگر تستها بر روي نمونه ارسالي انجام و در نهايت گزارشي با اهميت ارسال ميشود که اين گزارش در تشخيص، درمان و تعيين نوع درمان بيمار بسيار اثرگذار است.
گسترش همکاريهاي بين بيمارستاني در راستاي ارتقاء خدمات به بيماران
وي به همکاري بين بيمارستاني در اين مرکز تحقيقاتي اشاره کرد و اظهار داشت: از زماني که مرکز پيوند مغز استخوان در بيمارستان منتصريه راهاندازي شده است از سوي اين مرکز تحقيقاتي کمک بسياري در زمينههاي مختلف صورت ميگيرد.
رئيس مرکز تحقيقات پاتولوژي ملکولي سرطان اضافه کرد: در اين آزمايشگاه تستهايي جهت شناسايي فرد هماهنگ از نظر ژنتيکي از ميان افراد خانواده به بيمار درخواست دهنده پيوند استخوان در بيمارستان منتصريه صورت ميگيرد.
دکتر آيت الهي افزود: بعد از انجام پيوند مغز استخوان در بيمارستان منتصريه بايد آزمايشات ديگري صورت بگيرد که بر اساس آن به بيمار اعلام خواهد شد که پيوند مغز استخوان انجام شده موفقيت آميز بوده است يا خير و اين در حالي است که اين اطلاع رساني قبل از بروز هر گونه علامتي مبني بر عدم موفقيت پيوند مغز استخوان و بر اساس تستهاي صورت گرفته انجام ميشود.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد از انجام چهار هزار مورد تست «کاريوتايپ مايع آمنيوتيک» در اين مرکز تحقيقاتي خبر داد و اضافه کرد: در اين مرکز تحقيقاتي حدود چهار هزار مورد کاريوتايپ مايع آمنيوتيک تنها در استان خراسان رضوي و براي اولين بار در اين مرکز راه اندازي و انجام شده است.
وي بيان داشت: انجام اين تستها به جهت شناسايي اختلالات کروموزومي قبل از تولد نوزاد داراي اهميت است که بر اين اساس موفق به شناسايي حدود 50 مورد جنين مبتلا به سندروم دان قبل از تولد و ارجاع اين گونه نمونه ها جهت معرفي به پزشکي قانوني شدهايم.
راهاندازي سايتوژنتيک بر روي بافتها و سرطانهاي توپر
دکتر آيت الهي در ادامه از راهاندازي سايتوژنتيک براي اولين بار در کشور بر روي سرطانها و بافتهاي توپر در اين مرکز تحقيقاتي خبر داد و اظهار داشت: انجام کاريوتايپ خون محيطي جهت شناسايي بيماريهاي مادرزادي، سايتوژنتيک بر روي سلولهاي مغز استخوان و سايتوژنتيک بر روي بافتها و سرطانهاي توپر براي اولين بار در اين مرکز تحقيقاتي در حال انجام است.
رئيس مرکز تحقيقات پاتولوژي ملکولي سرطان انجام کاريوتايپ مايع آمنيوتيک را موجب شناسايي به هنگام نوزادان مبتلا به بيماريهاي کروموزومي دانست و ابراز داشت: پس از انجام غربالگري در دوران بارداري و مثبت بودن برخي تستها در اين مرکز تلاش ميشود تا ريسک ابتلا به سندروم دان يا منگوليسم در نمونههاي تشخيصي را معين کنيم.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد ادامه داد: پس از تشخيص دقيق کاريوتاپ مايع آمنيوتيک(مايعي که اطراف جنين را فرا گرفته است) در برخي مراکز در دانشگاه گرفته و به اين مرکز ارسال مي شود.
وي مطرح کرد: در ادامه در اين مرکز سلولهاي جنيني از داخل مايع جدا و پس از انجام کشت کروموزومي و آناليز کروموزم مشخص ميشود که جنين 47 کروموزومي است يا خير و به ديگر معنا جنين مبتلا به سندروم دان و ترنر ميباشد يا خير؟
دکتر آيت الهي بيان داشت: در اين مرکز تحقيقاتي حدود پنج عضو هيات موسس و 15 عضو هيات علمي در رشتههاي مختلف پايه (قارچ شناسي، ويروس شناسي، بيوشيمي) و باليني (هماتولوژي، آنکولوژي، راديوتراپي، داخلي اطفال و زنان) فعاليت ميکنند.
به گزارش ايسنا به نقل از روابط عمومي دانشگاه علوم پزشکي مشهد، رئيس مرکز تحقيقات پاتولوژي ملکولي سرطان خاطرنشان کرد: اين مرکز تحقيقاتي امکانات آزمايشگاهي بسيار خوبي در اختيار پژوهشگران گذاشته و دانشگاه نيز مساعدت خوبي با مرکز داشته است.
وي ابراز داشت: البته امکانات بروزي در دنيا در خصوص انجام تستهاي فوق به بازار آمده است که اميدواريم دانشگاه در خريد دستگاه «سي کو ان سينک» جهت بررسي توالي و دستگاه «فلوسايتومتري مدرن» همکاري لازم را با اين مرکز تحقيقاتي جهت تسهيل در روند درمان بيماران مبتلا به سرطان با ما داشته باشد.
مرکز تحقيقات پاتولوژي سرطان به بيماران شمال شرق کشور خدمات ارائه مي دهد
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد گفت: اين مرکز تحقيقاتي شمال شرق کشور را پوشش کامل داده است و با توجه به اهميت انجام اين گونه تستها مي توان خريد تجهيزات لازم را که کمتر از يک و نيم ميليارد تومان هزينه نياز دارد در برنامه قرار داد.
دکتر آيت الهي از ساخت کيتهاي تشخيصي مولکولي خبر داد و افزود: در ارتباط با تستهاي در حال کار در اين مرکز تحقيقاتي در حجم گستردهتري به دنبال درست کردن برخي کيتهاي تشخيص مولکولي هستيم و با وجود اين که موفق به ساخت دو نمونه کيت از اين دست شدهايم اما براي رساندن به توليد انبوه نياز به برخي مسائل تجاري سازي و حمايت دانشگاه است.
فراهم شدن امکان انجام تستهاي آزمايشگاهي پاتولوژي سرطان در کشور
رئيس مرکز تحقيقات پاتولوژي مولکولي سرطان تصريح کرد: قبل از ايجاد اين آزمايشگاه تست تمامي نمونهها در خارج از کشور صورت ميگرفته است اما اکنون ما به جايي رسيدهايم که به دنبال ساخت مواد و کيتهاي آزمايشگاهي مورد نظر در داخل کشور هستيم.
وي ادامه داد: درک موفقيت حاصله در عدم ارجاع نمونهها به خارج کشور زماني مشخص ميشود که ما بدانيم آن چه که ما اکنون با 100 هزار تومان انجام مي دهيم، هشت سال قبل با مبلغي بالغ بر يک ميليون تومان در کشور انجام ميگرفته است که اين کاهش پرداختي 30 برابري کاري بزرگ است.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد ابراز داشت: اين مرکز تحقيقاتي در کنار ارائه خدمات رساني تشخيصي و درماني نياز به فضايي براي انجام کارهاي تحقيقاتي دارد که مسلما با داشتن فضاي بيشتر، پتانسيل علمي نهفته در اعضاء رشد بسيار چند برابري خواهد داشت.
دکتر آيت الهي گفت: عمده مراجعين اين مرکز تحقيقاتي را بيماران سرطاني شکل مي دهند و مي توان گفت با پذيرش برخي موارد سايتوژنتيک جهت غربالگري قبل زايمان و مادزادي سالانه حدود سه هزار بيمار به ما مراجعه مي کنند.
رئيس مرکز تحقيقات پاتولوژي ملکولي سرطان اظهار داشت: بايوبانکي با توجه به تعداد مراجعه کنندگان و موارد بسيار زيادي که در دسترس است؛ راه اندازي شده تا از نمونه هاي موجود جهت انجام تحقيقات استفاده شود.
بيش از 90 درصد مقالات توليدي مرکز کاربردي است
وي يادآور شد: مقالات ارائه شده در اين مرکز به روزترين مقالات دنيا است که با افتخار اعلام مي کنيم بيش از 90 درصد اين مقالات کاربردي شده و تستهاي آن در اين مرکز در حال انجام است.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد خاطرنشان کرد: در حالي که اين آزمايشگاه در ابتداي کار خود براي همکاران پزشک بسيار ناآشنا بود اما در چند سال گذشته پزشکان رشته هاي مختلف باليني به جايگاه آزمايشگاهي مرکز تسلط پيدا کرده و به خوبي ميدانند چه تستهايي را بايد درخواست بدهند.
دکتر آيت الهي به اهميت ارائه خدمات در اين مرکز تحقيقاتي اشاره کرد و گفت: نکته قابل تامل ارائه نشدن هيچ کدام از اين آزمايشات و تستها در بخش هاي دولتي در کشور است به نحوي که تنها در بخش خصوصي اين گونه خدمات در اختيار مردم قرار مي گيرد.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد تاکيد کرد: حتي در تهران در بخشهاي دولتي نيز تنها يک سوم تستهاي مربوطه با تعرفه دولتي انجام مي شود و عمده تستها با چند برابر قيمت در مراکز خصوصي صورت ميگيرد.
وي بيان داشت: يکي از نقاط قوت آزمايشگاه پاتولوژي مولکولي و سايتوژنتيک در بيمارستان قائم(عج) اين است که تمامي اين خدمات در بخش دولتي متمرکز شده و اين مهم در کشور از اين جهت نمونه است.
رئيس مرکز تحقيقات پاتولوژي ملکولي اظهار داشت: در حالي که اکثر بخشها دولتي در کشور تستهاي مربوطه را انجام نمي دهند و حتي در تهران اين تستها متمرکز نيست و با هزينه پنج برابري انجام ميشود مشهد با تعرفه دولتي و هزينه بسيار اندک تمامي اين تستها را به شکل متمرکز در بيمارستان قائم(عج) انجام ميدهد که بايد در اين خصوص اطلاع رساني شود.