بزرگنمايي:

به واقع، مردمان تمدن مايا اولين کساني بودند که حدود 1350 سال پيش از آن که برانمارک سوئدي کار با آلياژ تيتانيوم را آغاز کند از ايمپلنت هاي فکي استفاده کردند؛ باستان شناسان در حفاري انجام شده در گورهاي ماياها در سال 1931 در کشور هندوراس، قطعه اي از يک آرواره مايايي مربوط به حدود سال 600 ميلادي را يافتند. اين قطعه از آرواره که به زني حدود 20 ساله تعلق داشت، داراي سه قطعه دندان مانند صدف بود که در داخل سوراخ هاي دندان هاي از بين رفته، قرار گرفته بود. پس از آن باستان شناسان ملاحظه کردند که اين نوع صدف ها در ميان مردگان مصر باستان نيز مورد استفاده قرار مي گرفته است. در سال 1970 ميلادي، يک محقق برزيلي نمونه هاي آرواره هاي به دست آمده را با پرتونگاري بررسي کرد. او متوجه توده اي استواني حول 2 ايمپلنت شد و نتيجه گرفت که ايمپلنت ها در دوره زنده بودن فرد، کاشته شده اند. تحقيقاتي در دهه 1950در دانشگاه کمبريج انگليس به منظور بررسي جريان خون در بافت هاي زنده انجام شد. اين تحقيقات به روشي براي ساخت محفظه هايي از جنس تيتانيوم منتهي شد که بعدها از آنها براي کاشت در داخل بافت نرم گوش هاي خرگوش استفاده شد. در سال 1952 ميلادي برانمارک جراح ارتوپد سوئدي که به بررسي ترميم و بهبود استخواني علاقمند بود از اين محفظه براي کاشت در ران خرگوش استفاده کرد. او در پي چندين ماه مطالعه و تحقيق، تلاش کرد اين محفظه هاي گرانقيمت را از بدن خرگوش خارج کند اما مشاهده کرد که استخوان ها در نزديکي تيتانيوم رشد کرده و به طور قابل توجهي به فلز چسبيده اند. وي با استفاده از نمونه هاي انساني و حيواني به انجام مطالعات بيشتري در ارتباط با اين پديده اقدام کرد که همگي آنها اين ويژگي منحصر به فرد فلز تيتانيوم در اتصال به استخوان ها را تاييد کردند. ايمپلنت در حوزه دندان پزشکي روشي است که براي جايگزيني دندان هاي طبيعي از دست رفته اختراع شد. در گذشته ايمپلنت در هر فکي به راحتي گذاشته نمي شد و تنها در فک افراد داراي تمام شرايط لازم ، نصب مي شد. اما به تدريج با افزايش درخواست ها در اين زمينه به ويژه براي موارد زيبايي و به خصوص در بخش قدامي فک بالا و افزايش توقعات بيماران براي دريافت نتيجه بهتر، پزشکان به اين نتيجه رسيدند که بايد روشي بيابند که با استفاده از آن بتوانند بافت نرم و سخت را تغيير دهند يا با وسايل ويژه اي به آن کمک کنند تا ايمپلنت با شرايط بسيار مناسب گذاشته شود و ساختار ظاهري و عملکرد مناسبي داشته باشد. به همين دليل موضوع «مهندسي بافت نرم و سخت» در اين زمينه مطرح شد. بافت نرم اطراف ايمپلنت شامل لثه و بافت سخت، شامل استخوان زير دندان از بين رفته در مهندسي بافت نرم و سخت معرفي شده است. به طور کلي منظور از مهندسي، هدايت کردن بافت هاي نرم و سخت توسط جراحي يا هر روش ديگر و تغيير شکل دادن در جهتي است که زيبايي را تامين کند. ** روش هاي مهندسي بافت نرم و سخت مهندسي بافت نرم و سخت روش هاي مختلفي دارد؛ دکتر جمشيد زمان ، دندان پزشک و عضو انجمن دندان پزشکان عمومي ايران روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا در اين خصوص توضيح داد: مهندسي بافت سخت، زماني به کار گرفته مي شود که بيماري که دندان خود را به هر دليلي مانند ضربه ها، تصادفات، بيماري ها يا پوسيدگي از دست داده است، فک او استخوان کافي براي ايمپلنت نداشته باشد. وي افزود: در اين صورت به کمک روش هاي مهندسي بافت از استخوان هاي ساير بخش هاي بدن بيمار مانند لگن خاصره يا ساير بخش هاي فک به ويژه فک بالا، استفاده مي شود. زمان، ادامه داد: در برخي موارد نيز از استخوان هايي با منشا حيواني (به ويژه استخوان گاو) به صورت پودر استخواني براي اين منظور استفاده مي شود. عضو انجمن دندان پزشکان عمومي در مورد مهندسي بافت نرم نيز توضيح داد: در بافت نرم برخي جراحي ها براي دادن شکل خاصي به لثه به کار مي رود تا لثه توانايي حفظ ايمپلنت به صورت مناسب را به دست آورد. زمان افزود: براي اين منظور جراحي هايي براي تقويت لثه انجام مي شود که از بافت هاي نرم بخش هاي ديگر لثه يا از کام بيمار برداشته مي شود و در ناحيه لثه ، پيوند مي شود. وي با اشاره به پيشرفت هاي ايران در اين زمينه اظهار کرد: اساتيد اين رشته و دندان پزشکان عمومي ايراني سال هاست روي اين روش کار مي کنند و درمان هاي بسيار موفقي را انجام داده اند. عضو انجمن دندان پزشکان عمومي ادامه داد: اقداماتي که در ايران در زمينه ايمپلنت انجام مي شود هم در زمينه درماني و هم در زمينه ظاهري و زيبايي از درصد موفقيت بسيار بالايي برخوردار است. وي با يادآوري جايگاه برتر ايران در زمينه علوم مختلف پزشکي مانند رشته هاي دندان پزشکي در خاورميانه، گفت: تمام روش هاي علمي درحال تغييرند و تحقيقات در ايران و در زمينه هاي مختلف به ويژه در رشته ايمپلنتولوژي که غير از دندان پزشکي، علوم مهندسي مانند متالورژي نيز در آن دخالت دارند در دست انجام است. زمان، يکي از زمينه هاي تحقيقاتي را تحقيقات در زمينه سلول هاي بنيادي و کاربرد آن در درمان بيماري ها و ايجاد عضو مشابه عنوان کرد و افزود: در زمينه دندان پزشکي و ايمپلنت ، مطالعاتي در زمينه جايگزيني استخوان فک در دست انجام است که در مواردي به نتيجه رسيده است و براي بيماران به کار گرفته مي شود.