ساخت خانهاي ايراني براي 80 هزار ستاره علمي جهان
ایرانیان اسکاندیناوی
بزرگنمايي:
در روزگاري که انبوهي از آدمها با نقابهاي خودساخته به کار مهم جلوه دادن خويش مشغولند و براي همين هدف، هم قاعده ميشکنند و هم قاعده ميسازند، تماشاي کساني که در اوج گمنامي ميدرخشند و بدون هياهو، خود، قاعده ميشوند براي آنها که حقيقت «تعهد» را ميان اين همه «بازيگر تعهد» جستوجو ميکنند، چه قدر آرامبخش است.
همانهايي که غوغايي از خلاقيت و ايدههاي بکرند و تمام نميشوند بس که الهامبخشند. هنر چنين انسانهايي آن است که به جاي دست و پا زدن براي بزرگ دانسته شدن و به جاي آن که خودشيفتگي، از درون پوکشان کند، از بار علمي بالا، به کيمياي «افتادگي» رسيدهاند، هر چند که هرگز به مناصب شايسته خويش نرسند. اينان، هيچ نيرويي را در اطرافشان دست کم نميگيرند و به مدد احترام به همه نيروهاي پيراموني اعم از پيشکسوت و جوان، هر مانع سرکشي را در برابر پرواز بلند خود اهلي ميکنند؛ طوري که هر بيننده و شنوندهاي در برابر عمود اراده آنها چارهاي جز سر تصديق و تحسين فرودآوردن ندارد.
کشور ايران، بدون اغراق، خاستگاه صدها دانشمند از همين دست انسانهاي بزرگ، ايثارگر و بيادعاست که در اين روزگار بايد، آدمهاي نقابدار کثيري که شلوغکاري رمز بقاي آنهاست را پس زد تا بتوان اين نوادر را به دشواري کشف کرد و ستود؛ برايشان دستي تکان داد و خدمات بزرگشان به جامعه را به قدر وسع و توفيق، از راهروهاي خلوت گمنامي بيرون کشيد و به مردم اين سرزمين معرفيشان کرد.
چندي پيش اقدام تحسينبرانگيز نخبه جوان ايراني که گواه ديگري از اوج خلاقيت دانشمندان بيادعاي ايران است، رنگ و بويي تازه به اخبار علمي داد و هر ايراني و بويژه هر محقق و دانشمندي، با شنيدن تحقق ايده ارزشمند وي، احساس بالندگي کرد.
دکتر نيما رضايي، پزشک ايراني و دانشمند يک درصد برتر جهان
دکتر نيما رضايي، متخصص ايمونولوژي، استاد و پژوهشگر جوان ايران که با بيش از 490 مقاله با اچايندکس 36 سالهاست در فهرست دانشمندان يک درصد برتر علوم پزشکي جهان جاي دارد، در اقدامي بيسابقه در جهان و پس از ماهها تلاش بيوقفه با همکاري تيمي گمنام و بسيار جوان از دانشجويانش، توانست پايهگذار نخستين شبکه جهاني آموزش و پژوهش علمي يوسرن (UNIVERSAL SCIENTIFIC EDUCATION & RESEARCH NETWORK ) و نخستين جايزه بينالمللي اين شبکه شود.
دانشيار دانشگاه علوم پزشکي تهران براي اين ابتکار بينالمللي که بسيار مورد نياز علم جهاني است و ارزش آن براي اهالي علم و بويژه محققان، بخوبي قابل درک است، نخست با تلاش خستگيناپذير، حدود 300 دانشمند ايراني يک درصد برتر جهان در شاخههاي متعدد علمي را از بين 80 هزار دانشمند يک درصد برتر جهان شناسايي کرد و کشور را به آرزوي «دستيابي به فهرست کاملتري از دانشمندان نخبه ايراني» رساند.
وي سپس با ايجاد ارتباط با دانشمندان نخبه ايراني و نيز ستارههاي علمي جهان، براي گردهمايي آنها در ايران، به عنوان نخستين کشوري که ميزبان دانشمندان يک درصد برتر جهان در تمام شاخههاي علمي خواهد شد، موفقيتي بزرگ را رقم زد. اقدامي که وي آن را جزو آرزوهاي خود در زمان تحصيل پزشکي و در طول همکاريهاي تحقيقاتي ملي و بينالمللياش ميدانست.
USERN آرزويي که سرانجام محقق شد
و به اين ترتيب، ايران با تلاش دکتر نيما رضايي پايهگذار « USERN » در سال 2015 شد؛ شبکه گسترده علمي و آموزشي براي تعامل يک درصد دانشمندان برتر جهان در 22 حوزه علمي تا برنامههاي تحقيقاتي و پژوهشي را در حوزه تخصصي خود بسيار بهتر از گذشته ارائه داده و نظارت و مديريت کنند.
USERN چيست و چرا بسيار مهم است؟
ماهيت و محتواي اصلي USERN ، طراحي برنامههاي آموزشي در زمينهها و سطوح مختلف ، انجام پروژههاي تحقيقاتي مانند مقالات، کتب يا ثبت اختراعات به عنوان ماحصل اصلي و ارائه يک محيط علمي اخلاقي براي دانشمندان و محققان است و براي پيشرفت اخلاقي و حرفهاي پژوهشهاي علمي و آموزشي و به تبع آن پيشرفت علم براي مقاصد غير نظامي و منفعت عمومي پايهگذاري شده است.
اعتبارسنجي و کمک به بهبود ايدههاي علمي، امکانات، منابع انساني ، مالي و آموزشي و تعيين اعتبار علمي، بهبود سياستگذاري در علم، تعريف يک شاخه علمي در USERN، ارائه منابع مالي براي توسعه علم، ايجاد ارتباط بين زمينههاي مختلف علمي و انجام پروژههاي علمي بين رشتههاي مختلف، ايجاد ارتباطات بينالمللي بين دانشمندان ارشد و دانشمندان جوان و طراحي شجرهنامه علمي هر دانشمند، ايجاد دفاتري در سراسر جهان، سازماندهي جلسات در شاخههاي مختلف علوم، تاسيس مجله USERN و چاپ و نشر و حمايت از آثار علمي از جمله اهداف تاسيس اين شبکه جهاني آموزش و پژوهش علمي است و تمام اينها، امروزه براي پويايي و جهاني شدن علم و بويژه علم ايران بسيار حائز اهميت هستند.
جايزه جهاني USERN براي دانشمندان جوان 5 رشته علمي
دکتر نيما رضايي، ضمن ارائه اين نوآوري ارزشمند، همچنين جايزه شبکه جهاني آموزش و پژوهش علمي (Usern ) را به عنوان يک جايزه بينالمللي پايهگذاري کرد تا به صورت سالانه براي هر پيشرفت نوين يا موفقيت در پژوهشهاي علمي در پنج رشته علمي از جمله علوم پزشکي، علوم زيستي، علوم صوري، علوم فيزيک و علوم اجتماعي به دانشمندان جوان يا محققان کمتر از 35 سال اعطا شود.
دکتر نيما رضايي که برنده جايزه پژوهشگر برتر در جشنواره رازي در دورههاي سيزدهم و چهاردهم و برنده جايزه جشنواره ابنسيناست، در گفتوگوي خود با ايسنا ، به دانشمندان يک درصد برتر جهان در تمام شاخهها اشاره و تعداد آنها را 80 هزار نفر اعلام کرد و گفت: طبق شاخصهاي ISI بيشترين تعداد ارجاعات به مقالات (Citation) متعلق به اين دانشمندان است و در بررسيهاي انجام شده حدود 300 تن از اين دانشمندان، ايراني هستند.
USERN ، خانه دوم دانشمندان برتر جهان
اين دانشمند جوان ايران که همچنين برنده جايزه بينالمللي «پژوهشگر جوان» آکادمي آلرژي، آسم و ايمونولوژي آمريکا در سال 2014 است، USERN را خانه دوم يک درصد دانشمندان برتر جهان ناميد و با بيان اينکه برندگان جايزه نوبل و دانشمنداني که با معيارهاي ISI در 22 زمينه علمي مختلف بهعنوان يک درصد دانشمندان برتر جهان شناختهشدهاند، اعضاي مشورتي (Advisory Board) شبکه USERN هستند گفت: اين شبکه با گسترش همکاريهاي آموزشي و پژوهشي ميتواند زمينه رشد علمي محققان جوان در علوم مختلف را فراهم کند تا USERN به خانه دوم حرفهاي يک درصد دانشمندان برتر جهان تبديل شود.
USERN شبکه ارتباطي براي دانشمندان 22 حوزه علمي
نويسنده 8 جلد کتاب به زبان انگليسي که توسط انتشارات اسپرينگر منتشر شده و در آمريکا، اروپا و استراليا به عنوان کتاب مرجع در حوزه ايمونولوژي شناخته ميشود، در ادامه افزود: دانشمندان عضو شبکه USERN در هر مرکز و رشتهاي ميتوانند در کنار يکديگر قرار بگيرند و فارغ از مرزهاي جغرافيايي و قراردادي بين علوم در پيشرفت علم نقش به سزايي داشته باشند.
نحوه عضويت محققان و دانشمندان در شبکه و گروههاي تخصصي USERN
موسس USERN درباره تعداد اعضاي شبکه تا کنون و نيز نحوه عضويت محققان و دانشمندان در اين شبکه توضيح داد: محققان تمام رشتهها ميتوانند به طور رايگان و بدون شرايط خاصي عضو شبکه شوند اما براي فعاليت در گروههاي تخصصي داخل شبکه که شامل 25 گروه فعال است بايد نسبت به ثبتنام و ارائه پروپوزال خود اقدام کرده و پس از تصويب پروپوزال توسط يکي از دانشمندان يک درصد برتر جهان حاضر در گروههاي فعال علمي، به عضويت اين گروهها درآيند. وي افزود: تا کنون 770 محقق و دانشمند عضو گروههاي تخصصي فعال در USERN شدهاند.
دکتر رضايي معتقد است علم بايد جهاني شود؛ دانشمندان جهان بايد با يکديگر ارتباط مداوم داشته باشند؛ از سويي ديگر اگر قرار است قدر و قيمت دانشمندان بزرگ را بدانيم بايد به اين مساله توجه کنيم که آنها در باغ علم خود چه تعداد گل پرورش دادهاند. هر چه دانشجويان و دانشمندان جوان تربيت يافته توسط آنها را بزرگ بداريم گويي دانشمندان پيشکسوت را گرامي و بزرگ داشتهايم؛ بنابراين هيچ دانشمندي نميتواند نگران بزرگ دانسته شدن شاگردانش باشد.
دکتر رضايي تاکيد ميکند: نگاه USERN به قرنهاي آينده بوده و به دنبال آن است که درختان علم را پيدا و نام، آثار و شاگردان آنها را حفظ کند. بسياري از دانشمندان برجسته جهان از جمله برندگان نوبل، پس از ارتباط USERN با آنها به شدت از اين موضوع استقبال کردند و وجود چنين شبکهاي را لازم ميدانستند. همچنين بسياري از دانشگاههاي خارجي از اين ايده محقق شده حمايت کردند.
پيام جمعي از برندگان نوبل به USERN
وي گفت: USERN شبکهاي است که تمام محققان جوان شاخههاي علمي متعدد ميتوانند عضو آن شوند و با دانشمندان برجسته حوزه خود ارتباط بگيرند. دانشمنداني که شايد ديدن و ملاقات با آنها آرزوي بسياري از محققان جوان باشد.
به گفته معاون پژوهشي مرکز تحقيقات نقص ايمني، ارتباطات گسترده علمي بايد تبديل به فرهنگ شود و از جمله راههاي ايجاد اين بستر فرهنگي ميتواند USERN باشد.
تبادل استاد و دانشجو در قالب شبکه USERN
وي يکي از برنامهها براي شناساندن شبکه USERN به جهانيان را تبادل استاد و دانشجو در قالب اين شبکه دانست و گفت: دانشگاه علوم پزشکي تهران اعلام آمادگي کرده است در اين زمينه حمايتهاي لازم را انجام دهد؛ زيرا با تبادل دانشجويان و اساتيد بين کشورها علاوه بر شناساندن بهتر شبکه USERN، فرصت حضور افراد علمي فعال در اين شبکه بيشتر ميشود.
اعطاي نخستين جايزه USERN در کنگره 95
سرپرست معاونت بينالملل دانشکده پزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران همچنين از برگزاري نخستين کنگره USERN در سال آينده خبر داد و گفت: نخستين کنگره بينالمللي USERN هشتم تا دهم نوامبر (18 تا 20 آبان ماه سال آينده) در دانشگاه علوم پزشکي تهران برگزار و جايزه USERN نيز در اين کنگره و همزمان با روز جهاني «علم براي صلح و توسعه» در 10 نوامبر (20آبان سال آينده) ، به محققان جوان برگزيده جهان اعطا خواهد شد. در اين کنگره سهروزه، سمپوزيومهاي مختلفي خواهيم داشت که توسط دانشمندان برتر اداره خواهد شد.
برگزاري نشستهاي دورهاي با حضور اعضاي مشورتي USERN
نخستين جلسه مشورتي يک درصد دانشمندان برتر جهان در تهران
وي با اشاره به برگزاري نشستهاي دورهاي اين کنگره يادآور شد: نخستين نشست دورهاي اين کنگره 11 دي ماه امسال با حضور جمعي از دانشمندان يک درصد برتر ايران و جهان در حوزههاي مختلف علمي در دانشگاه علوم پزشکي تهران برگزار شد و اين نشستهاي دورهاي تا برگزاري کنگره ادامه خواهند يافت و طي آن از همفکري مراکز علمي و دانشگاههاي مختلف بهرهمند خواهيم شد.
تعداد دانشمندان ايراني حاضر در کشور
دکتر رضايي درباره تعداد دانشمندان ايراني يک درصد برتر جهان که در حال حاضر در ايران هستند نيز گفت: تخمين ميزنيم از مجموع نزديک به 300 دانشمند ايراني يک درصد برتر جهان، 200 تن از آنها در ايران باشند که ما با 150 نفر از آنها ارتباط برقرار کردهايم تا در اولين نشست دورهاي که دي ماه امسال در دانشگاه علوم پزشکي تهران برگزار شد، حضور يابند، ولي از آن جا که اين کار در فرصت اندکي انجام شد، بسياري از آنها به دليل برنامههاي قبلي و يا سفرهاي خارجي، امکان حضور نيافتند و اولين نشست با حضور تنها 32 دانشمند برگزار شد.
جمعي از دانشمندان ايراني يک درصد برتر جهان
وي افزود: بسياري از دانشمندان يک درصد برتر جهان نيز که طي اين مدت، با آنها ارتباط برقرار کردهايم براي انجام هر گونه کمک به USERN اعلام آمادگي کردهاند.
پايهگذاري USERN بدون بودجه دولتي
پايهگذار شبکه USERN همچنين درباره بودجههاي حمايتي اين اقدام ارزشمند علمي گفت: براي اين پروژه بزرگ تا کنون ريالي بودجه دولتي دريافت نکردهايم و 90 درصد حمايتها متعلق به بخش خصوصي بوده است؛ اما انتظار ميرود اگر بودجهاي دريافت نکردهايم، دولت حمايتهاي لازم ديگر را انجام دهد.
کار بزرگ جوانان که دهها نهاد و دستگاه دولتي از عهده انجام آن برنيامدند
USERN را ميتوان يکي از بارزترين نمونههاي خودباوري دانشمندان جوان ايران دانست که بيهيچ حمايت دولتي قادرند در جهان شگفتيآفريني کنند. USERN همچنين زاييده اعتقاد و باور به نسل بسيار جواني است که دهها نهاد و دستگاه دولتي و چندين وزارتخانه از عهده انجام کار بزرگ آنها، نه در اندازه ملي و نه بينالمللي برنيامدهاند. تيم دانشجويي گمنامي که متوسط سن آنها به 23 ميرسد و هنوز در اواسط تحصيل خود هستند؛ اما به دليل اعتماد دکتر رضايي به اين موفقيت بزرگ نايل آمدهاند.
جمعي از اعضاي تيم USERN
پيش از تهيه اين گزارش، زماني که قرار بود با تيم همراه دکتر رضايي در پايهگذاري USERN به گفتوگو بنشينم و در حالي که انتظار جمعي از محققان کهنهکار را داشتم، دور ميزي محقر در اتاقي کوچک و ساده، جمعي از دانشجويان بسيار جوان علوم پزشکي (پزشکي، داروسازي و ...) را ديدم که مشتاقانه جلسات اجراي پروژه USERN و ماموريتهاي خود را دنبال ميکردند. کساني که شايد به دليل وجود ساختارهاي معيوب شايستهسالار ستيز، تبعيضگرا و پر از دافعه، شايد هرگز در آينده آنها را در راس مهمترين امور و مناصب علمي نبينيد.
در جمع غولهاي علم و فناوري بوديم اگر...
تأسيس USERN، اگرچه به همت دانشمندي جوان و تيمي از دانشجويان جوانتر، صورت گرفته است، اما ذکر اين موفقيتها مانع از آن نميشود که چشم بر برخي نامهربانيها براي انجام کارهاي بزرگ بست و به دغدغههاي جدي و سختيهاي پيش روي محققان جوان اشاره نکرد؛ به معناي ديگر، وقتي در بطن چنين موفقيتي وارد ميشوي، ضمن مواجهه با نقاط اميدبخش، ناچار به بازخواني برخي از مصائب تأسفباري ميشوي که اگر اين مصائب، دست و پاي علم را نبسته بودند، شايد ما نيز با داشتن نيروهاي علمي اين چنين شگفتيآفرين، در جمع غولهاي علم و فناوري دنيا قرار داشتيم.
استعدادهاي برتر و نخبگان علوم پزشکي که با پروژه USERN شگفتيآفريني کردند
اين دانشجويان با انگيزه، مستعد و نخبگان آينده کشور، ضمن ابراز خرسندي و شوق فراوان از کسب چنين موفقيتي، در عين حال، از نگرانيهاي بسيار جدي خود در نظام آموزش عالي گفتند که در راس همه آنها، ميتوان به بيتوجهي به شايستهسالاري و عدم درک نيازهاي نخبگان اشاره کرد. آنها معتقدند براي جهش بلند علمي کشور چارهاي جز بها دادن به جوانان و نخبگان وجود ندارد و در کنار آن ، اين محققان جوان، خواهان اصلاح سيستم نظام آموزش عالي بودند که به گفته آنها، قادر نيست محقق خوب بپروراند، قادر نيست از حصار «نمرهگرايي» رها شود ، قادر نيست استعدادها را حفظ کند و پرورش و ارتقا دهد؛ و نه تنها اين گونه نيست که حتي بالعکس سيستم نخبهگريز حاکم است؛ نه نخبهگرا.
غصهها و اميدهاي اعضاي اجرايي جوان USERN
صنم لادي سيديان، دبير اجرايي USERN
حرکت چراغ خاموش علمي به خاطر مشکلات فرهنگي
صنم لادي سيديان، دانشجوي سال آخر پزشکي، دبير اجرايي usern، عضو فدراسيون بينالمللي دانشجويان پزشکي و نويسندهي 15 مقاله معتبر علمي:
من تا کنون سفرهاي گوناگون و همکاريهاي علمي و بينالمللي متعددي داشتهام. به نظرم رفتن يا ماندن، يک تصميم شخصي و وابسته به عوامل مختلفي است. اما اين تصميم گاهي مبتني بر اين است که چقدر به ايدهها و تفکر هر فردي به ويژه نخبه، در کشور بها داده ميشود. در جامعهي علمي و دانشگاههاي ما گاه جوي حاکم است که اگر بخواهيم کاري متفاوت و نوآورانه انجام دهيم به دليل مشکلات فرهنگي و عدم پذيرش، مجبوريم چراغ خاموش حرکت کنيم. من به عنوان فردي که براي اهداف و ارزشهايم تلاش ميکنم اگر قرار باشد روزي از کشور بروم، مهمترين دليلم براي رفتن آن است که چقدر به تلاشهايم بها داده شده است و چقدر توزيع منابع و امکانات، عادلانه و بر اساس شايستگيها بوده است. برايم مهم است که چقدر بر اساس تلاشهايم نتيجه گرفتهام و چقدر ميتوانم به آينده اميدوار باشم. اما معتقدم در همه جاي دنيا تلاش آدمها بالاخره نتيجه خواهد داد. دکتر رضايي انسان بسيار باهوشي هستند و خوب برنامهريزي ميکنند، مهارت ارتباطي قوي دارند و افراد زيادي را با خود همراه ميکنند. من باور دارم که آشنايي و کار با دکتر رضايي نعمت بزرگي در زندگيام است. حس ميکنم به هر نقطهاي از دنيا که بروم مسيرم بسيار سختتر از ماندن در اينجاست. اما تحمل و ارزشهاي آدمها متفاوت است. بايد بگويم در کشور ما حمايت از نخبگان اغلب به ماديات ختم ميشود در حالي که نخبگان بيشتر نياز به حمايتهاي غير مادي دارند. جذب نخبگان و ايجاد ارتباط بين نخبگان وظيفه مهمي است و اين هدفي است که USERN دنبال ميکند. USERN شبکه گستردهاي است که بين دانشمندان جهان و محققان جوان ارتباط برقرار ميکند. ايده USERN بسيار بسيار ارزشمند بوده است. چرا که متاسفانه ما آدمها مرزهاي خيلي زيادي بين خودمان کشيدهايم و ارزشمندترين تاثير USERN شکستن اين مرزهاست.
نيکو آخوندي نسب، از اعضاي تيم USERN
طوري برخورد ميکنند که از انجام کارهاي علمي احساس گناه ميکني
نيکو آخوندي نسب، دانشجوي سال پنجم داروسازي دانشگاه علوم پزشکي تهران، رتبه دوم علوم پايه کشور، رتبه 43 کنکور سال 90، برنده مدال نقره کشوري المپياد شيمي سال 89:
نيکو آخوندي نسب، دانشجوي سال پنجم داروسازي دانشگاه علوم پزشکي تهران، رتبه دوم علوم پايه کشور، رتبه 43 کنکور سال 90، برنده مدال نقره کشوري المپياد شيمي سال 89
اگر من دانشجويي بودم که فقط درس ميخواندم و نمره ميگرفتم، هيچ کار علمي هم انجام نميدادم، کسي کاري به کارم نداشت؛ اما خدا نکند دانشجويي بخواهد کار علمي انجام دهد، خيلي اذيت خواهد شد. درگير يک بروکراسي خندهدار آزاردهنده ميشود! يک مثال بزنم: قرار بود ميتينگي در آلمان براي ديدار با برندههاي نوبل برگزار شود و براي اولين بار چهار نفر از ايران ميتوانستند انتخاب شوند. من موفق شدم از اين پروسه عبور کنم. ديدار با برندگان نوبل آرزوي هر دانشجوي جواني است. ولي اين ديدار مصادف شد با آخرين امتحان ترم من. يا بايد ميماندم و امتحان ميدادم يا بايد با من همکاري ميشد و ميرفتم و قيد امتحان را البته با موافقت دانشگاه ميزدم، اما سرانجام با تصميم براي ديدار با برندگان نوبل، با وضعيت دشواري براي حفظ موقعيت امتحان مواجه شدم که خيلي از من وقت گرفت. در حاليکه با دانشجويان در کشورهاي ديگر که داراي اين موقعيتها ميشوند حتما همکاريهاي لازم صورت ميگيرد. من اگر از آن امتحان صفر هم ميگرفتم ميرفتم به ديدار برندگان نوبل. موقعيتي که شايد براي هر کس يک بار در عمرش پيش بيايد. اما بعضيها ميگفتند اينها براي تو نان و آب نميشود! من هفت سفر علمي تا کنون داشتهام و تلاش کردهام از اين افتخارات داشته باشم. اما از حداقل تشويقها برخوردار بودهام. گويي وضعيت علمي من هيچ فرقي با دانشجويي که فقط درس ميخواند و نمرهاي ميگيرد ندارد. گاهي با آدم رفتاري ميشود که انگار گناهي مرتکب شدهاي. آدم عذاب وجدان ميگيرد که سراغ کار علمي رفته است. ريسکپذيري مديران خيلي پايين است و يک دانشجويي که عاشق کار علمي است خيلي احساس بيپناهي ميکند. من خودم با فرار مغزها مخالفم. اما نميتوانم درک کنم چرا برخي با رفتن دانشجويان به دانشگاههاي دنيا و کسب علم و تحصيل هم مخالفند. خود محدوديت، بر شوق رفتن ميافزايد. دانشجويان بايد سفرهاي علمي داشته باشند. بروند دانشگاههاي دنيا را ببينند و بدون ولع رفتن و اشتياق کاذب، به کشور خودشان برگردند و اصلا خودشان انتخاب بهتري کنند. من معتقدم جو علمي در دانشگاههاي کشورهاي پيشرفته خيلي قويتر است. اين جا همه دنبال آنند که متني را بخوانند و نمره بگيرند و اين وضعيت براي فردي که نخبه باشد سختتر است. در نظام آموزش عالي ما بايد مقوله آموزش از پژوهش جدا ديده شود. هر استادي که آموزش خوب ميدهد لزوما پژوهشگر و محقق خوبي نيست. البته افرادي مثل دکتر رضايي واقعا جزو استثناها هستند که هم خوب آموزش ميدهند و هم محقق موفقي هستند ولي اين فراگير نيست.
فرزانه رحماني، از اعضاي تيم USERN
نظام مشخصي براي کارهاي بزرگ علمي در سيستم آموزشي دانشگاهها وجود ندارد
فرزانه رحماني، عضو تيم پروژه USERN ، دانشجوي سال چهارم پزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران، رتبه يک علومپايه در دانشگاه، برنده نقره المپياد شيمي 90 و دارنده رتبه يک کنکور تجربي 91:
از زمان ورود به دانشگاه تا همين الان، هميشه مشاهده کردهام آنها که کمتر تلاش ميکنند، کارشان بهتر پيش ميرود. همان دانشجويي که سر کلاس درس پزشکي نميآيد، شب امتحاني است، درک کمتري از موضوعات علم پزشکي دارد، فقط مشغول برخي فعاليتهاي جانبي براي تبليغ خود است، نه مقالهاي خوانده و نه مقالهاي نوشته، اما اسمش خوب روي مقالات مينشيند، بهتر پيشرفت ميکند. هيچ کس هم از او نميپرسد تو که دانشجوي پزشکي هستي از علم پزشکي چه يادگرفتي؟ بين من و او در دانشگاه چه فرقي است؟ در سيستم آموزش عالي ما، ساختار مشخصي براي آن که افراد بر اساس علائق علمي هدايت و باور شوند، وجود ندارد. همهچيز فردمحور و شانسمحور است. مثلا من شانس بياورم استادي مثل دکتر رضايي داشته باشم و او مرا به لحاظ علمي خوب پرورش دهد. من شانس بياورم دکتر رضايي مرا به عنوان يک دانشجويي که از نگاه او، انتظارات را برآورده کردهام، به همکاري براي يک کار بزرگ بپذيرد. خيلي چيزها شانسي است. اين که سيستم مشخصي استعداد برتر و نخبه آينده را شناسايي کند و ببرد داخل يک ساختار هدفمند، وجود ندارد. تو بايد هم شانس بياوري و هم خودت خيلي تلاش کني تا نتيجه بدهد. من دانشگاههاي آمريکا را صرفا براي تحصيل دوست دارم. من شهروند ايران هستم نه آمريکا. دوست دارم در آن جا ادامه تحصيل دهم و برگردم. اما من به عنوان يک جوان، دوست دارم کسي حس خدمتگزاري مرا ببيند و براي آن ارزش قائل باشد. اصلا دوست دارم که دوستم بدارند. در همين نظام آموزشي ما تعداد استاداني که مثل دکتر رضايي شروع به کشف استعدادها و پرورش آنها کرده باشد، چند نفر هستند؟ استادان، اغلب، درگير پيشرفت خودشان هستند و هيچ نظام مشخصي پيش روي من براي پيشرفت نيست و تو بايد شانسي يا به تنهايي، خودت مسير پيشرفت را پيدا کني و اين خيلي سخت است. نخبه کسي است که هم در آموزش و هم در تحقيق سرآمد باشد. کاري که دکتر رضايي در USERN انجام داد و حدود پنج تا شش ماه است که ما با او همکاري داريم و قبل از آن دکتر رضايي کار را شروع کرده و اساسنامه آن را نوشته بودند، اعتماد به نفس خوبي به ما داد و بسيار ما را تشويق کرد. دکتر رضايي براي نظر و ايده دانشجويان حاضر در پروژه بسيار اهميت قائل است و به آنها بها ميدهد. ما الان مانند دکتر رضايي براي اين پروژه احساس مسووليت ميکنيم. اما همه اين اتفاقات به کنار، درکل بايد بگويم در جو دانشگاه، يک موجي براي رفتن و ادامه تحصيل در دانشگاههاي ديگر وجود دارد؛ چون احساس روزمرگي در دانشگاههاي ما خيلي بالاست و امثال دکتر رضايي مدام بايد دانشجويان را از اين احساس دور کند.
آموزش انسانيت و چگونه انديشيدن مهمتر از آموزش انديشههاست
آرمين هيربد از اعضاي تيم USERN
آرمين هيربد، عضو تيم اجرايي پروژه USERN ، پزشک دانشجوي سال آخر MD-MPH دانشگاه علوم پزشکي تهران ، نويسنده 22 مقاله معتبر علمي و نگارش دو فصل کتاب مرجع پزشکي در طول دوران تحصيل:
من تحت نظارت استاد نيما رضايي در پروژه education and research networkborder of immune tolerance ، به آموزش 50 نفر از دانشجويان علوم پزشکي دانشگاه تهران در زمينه مطالعات مرور سيستماتيک در زمينه ايمونوتراپي در سرطانها مشغول هستم.
در ادامه همکاري با استاد رضايي، ايشان ايده USERN يا شبکه جهاني آموزش و تحقيقات علمي را با من مطرح کرده و افتخار همکاري در اين پروژه جهاني و انسان دوستانه را دادند.
از ويژگي هاي بارز USERN ، نگاه بدون مرز جغرافيايي و تخصصي به علم و دانش، پتانسيل USERN براي وحدت علمي در عرصه بينالملل و نگاه سيستماتيک و منظم به علم، نگاه انسان دوستانه و صلحنگر به علم و اداره آن توسط دانشمندان برتر جهان است. استاد رضايي، استادي است که به من نه تنها انديشهها را آموخت ، بلکه انديشيدن و انسانيت را نيز آموخت. استادي که برايم همواره الگوي علم و معرفت و اخلاق خواهد بود.
فرناز دلاوري از اعضاي تيم USERN
USERN ديد ما را نسبت به پژوهش عوض کرد
فرناز دلاوري، عضو تيم پروژه USERN ، دانشجوي سال چهارم پزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران، دارنده رتبه 100 منطقه يک کنکور 91، دانشجوي استعداد درخشان دانشگاه علوم پزشکي تهران:
من خيلي به رفتن يا ماندن در کشور فکر ميکنم اما رفتن را در صورتي ميپذيرم که واقعا بهتر باشد نه به هر قيمتي، مثلا شرايط ادامه تحصيل در آن جا بهتر باشد؛ ولي اگر رفتن به اين قيمت باشد که هر رشتهاي را به اجبار انتخاب کنم نميپذيرم. اکثر دانشجويان ادامه تحصيل در دانشگاههاي کشورهاي ديگر را دوست دارند اما اين که تصميم بگيرند، برنگردند، غالب نيست. به عبارتي دانشجويان دوست دارند تحصيل در کشورهاي ديگر را تجربه کنند. براي خيلي از ما ملموس بوده که در سيستم پژوهشي دانشگاهها، مشکلات، بيشتر از مشکلات آموزشي است. حضور ما در پروژه USERN باعث شد که ديدمان نسبت به مسائل پژوهشي و علمي عوض شود. حس نااميدي را در ما بسيار کمرنگ ميکند. من عميقا بزرگي اين پروژه را احساس کردم و به عملکرد دکتر رضايي ايمان دارم. من در قالب اين همکاري ياد گرفتهام که ميتوان کارهاي بزرگي را صورت دارد و اين احساس که ميتوان ماند و کارهاي بزرگ انجام داد، نه به قطعيت اما خيلي بيشتر در من به وجود آمده است. من خواهان آنم که محدوديت علمي براي من وجود نداشته باشد. امثال دکتر رضايي ثابت کردهاند که در اين جا هم مثل هر جاي جهان ميتوان چنين کارهايي را انجام داد؛ هر چند به سختي. اما با اين همه اينها برخي توقعات علمي وجود دارند. مثل آزمايشگاههاي بهتر، ارتباطات علمي با محققان داخل و خارج از کشور و ....
مهسا کشاورز از اعضاي تيم USERN
استعدادها و محققان در کشور ما به هم وصل نميشوند
مهسا کشاورز ،عضو تيم پروژه USERN ، دانشجوي سال چهارم پزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران، رتبه بيست منطقه در کنکور 91
من به رشته پزشکي بسيار علاقهمند بودم. معتقدم ميزان رضايت دانشجويان از سيستم آموزشي در همه جاي دنيا صد در صد نيست؛ ولي بالاخره در کشورهاي ديگر رضايتبخشتر است. دانشجويان انتظار دارند زمينه مناسبتري براي پيشرفت علمي در سيستم آموزشي فراهم باشد. همکاريهاي علمي هم در سطح دانشجويان هم در سطح استادان در دانشگاهها وجود ندارد و اين درحاليست که استعدادهاي علمي خيلي زيادي در دانشگاهها هستند که به هم متصل نميشوند. افراد به صورت جدا توانمند هستند ولي از مجموع آنها نتيجه لازم را نميگيري. اما درباره پروژه USERN و همکاري با دکتر رضايي بايد بگويم که ايشان استاد ايمونولوژي و استادي هستند که شيوه تدريس متفاوتي دارد. در علوم پايه که براي پزشکي بسيار مهم است دکتر رضايي بسيار ماهرانه تدريس ميکنند؛ يعني فقط به تئوريها بسنده نميکنند. دليل اين موفقيت آن است که دکتر رضايي هم استاد دانشگاه است هم محقق و کار پژوهشي قوي کرده است؛ به همين دليل در تدريس هم موفقتر هستند. به طوري که من با همکاري در پروژه بزرگ USERN چيزهاي بسيار زيادي ياد گرفتم. از جمله ياد گرفتم که نبايد فقط به آموزش پزشکي فکر کنم. اين که کاري انجام دهيم که در سطح بينالمللي باشد، بسيار مهم است. وقتي شرايطي فراهم باشد که آنچه را که ميتوانيم در کشور ديگري به دست بياوريم در همين کشور خودمان به دست ميآوريم، واقعا احساس خوبي به انسان دست ميدهد؛ اما نياز به حمايت استادان و سيستم دارد. پروژه USERN در دنيا بي سابقه بوده اما ما ميبينيم براي همين کار بيسابقه دانشجويان به کار گرفته ميشوند که کار را ياد ميگيرند و انگيزه عالي پيدا ميکنند.
پريا اکبري، از اعضاي تيم USERN
کارهاي علمي در ايران به خاطر پيچهاي بروکراسي خوب پيش نميرود
پريا اکبري، عضو تيم پروژه USERN ، دانشجوي سال چهارم پزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران، رتبه 44 منطقه يک درکنکور 91:
به نظرم کمتر کسي در دانشگاه علوم پزشکي تهران است که به انتخاب دانشگاه مطرح بينالمللي براي ادامه تحصيل يا کار فکر نکرده باشد. کلا در جامعه ما علم جايگاه بالايي نزد عموم ندارد. چه بسيار دانشمندان برجستهاي در کشور داريم که مردم ما هيچ کدام را نميشناسند. حتي خيلي از دانشجويان پزشکي نيز با نويسندگان مقالات پراستناد حوزه خود آشنايي ندارند. ارتباط بين دانشمندان در ايران بسيار ضعيف است. کارهاي علمي در ايران به خاطر پيچهاي بروکراسي خوب پيش نميرود. مخصوصا اگر کار علمي در سطح وسيعتري باشد دوندگي آن خيلي بيشتر ميشود. ميزان حمايتها حتي حمايتهاي معنوي از کارهاي مهم علمي کافي نيست. در پروژه يوسرن ضمن آشنايي با بسياري از چهرههاي علمي جهان، بسيار احساس خوبي از گامي که براي شناسايي و شناساندن دانشمندان برجسته جهان برميدارم ، پيدا کردهام. من هميشه به اين فکر ميکنم که دانشمندان جوان در گذشته چطور به دستاوردهاي بسيار بزرگ ميرسيدند اما الان فرصت شکوفايي استعدادها به اندازه پتانسيل موجود فراهم نيست. پروژه USERN نشان ميدهد که علم با ارتباطات جهاني زنده ميماند. براي تقويت اين ارتباط چنين پروژهاي واقعا مورد نياز بوده است. امکانات علمي صرفا تجهيزات نيست و ما نياز به ارتباطات علمي بينالمللي داريم. همچنين ايجاد ارتباط بين حوزههاي مختلف علمي و دانشمندان در تخصصهاي مختلف يکي از نتايج پروژه USERN خواهد بود که جاي آن بسيار خالي بوده است، بويژه آن که تخصصي شدن هر چه بيشتر رشتههاي علمي باعث محدود شدن ديد دانشمندان هر رشته به حوزه تخصصي خودشان شده است.
مونا ميربيک، از اعضاي تيم USERN
مهارت علمي ، مهارت آموزشي و اخلاق، سه ويژگي بزرگ موسس USERN
مونا ميربيک، عضو تيم پروژه USERN ، دانشجوي سال چهارم دانشگاه علوم پزشکي تهران، رتبه 91 منطقه يک کنکور 91:
در ميان استادان دانشگاه علوم پزشکي تهران، دکتر رضايي را ميتوان يکي از محبوبترينها دانست؛ چه از نظر علمي و مهارت آموزشي و چه از نظر اخلاق. دکتر رضايي الگويي براي ماست که باور کنيم چه کارهاي بزرگي ميتوان در کنار مهارت آموزشي انجام داد. از آن مهمتر اين که اخلاق بسيار نيکويي دارد و عليرغم جايگاه علمي بالا، بسيار فروتن و اهل ارتباط با دانشجويان هستند. او اجازه ميدهد دانشجو هر پرسشي که دارد را مطرح کند و به جواب برسد. خيلي در چارچوبهاي سخت رفتار نميکند. دکتر رضايي به دانشجويانش بسيار احساس مفيد بودن ميدهد و همکاري در پروژه USERN بسيار شيرين و فراموش ناشدني است. من وقتي به خروج از کشور براي ادامه تحصيل فکر ميکنم بيشتر به دنبال مفيد بودن هستم و تا زماني که بستر اين مفيد بودن را پيدا کنم، دوست ندارم کشور را ترک کنم. پروژه USERN از آن کارهاي بزرگي است که دانشجويان ميتوانند ايدههاي خود را ارائه دهند و حتي هدفمند ايده بدهند. اين پروژه ضمن معرفي چهره هاي علمي برجسته ايران و جهان، از آن جا که يک کار علمي بزرگ است، شما را به سمت ماموريتهاي علمي آيندهنگر، سوق ميدهد تا کاري را به سرانجام برساني. اين که هدف بلند مدت براي خود تعريف کني، انگيزههايت هم ارتقا پيدا ميکند. فرصتهاي آموزشي و تحقيقاتي بهتر يکي از عوامل مهم رفتن دانشجويان علوم پزشکي به کشورهاي ديگر است. اگر دانشجويي باشي که ايده خيلي بزرگي داري بايد سختي بيشتري بکشي ؛ چون برخي استادان حوصله همکاري با دانشجويان را ندارند و سيستم آموزشي هم استقبال کافي از ايدهها نميکند.
تقدير از دکتر رضايي در جشنواره ابنسينا
تحقق چنين دستاورد مهم علمي بينالمللي و مورد نياز ضروري کشور در گرد هم آوردن دانشمندان برجسته جهان در خانه بزرگ USERN و ثبت سند اين افتخار بينظير به نام ايران، از يک اهميت پنهانيتر نيز برخوردار است: اين که استاد پيشکسوتي با کسب موفقيتهاي گوناگون و بيشمار، به درجه اشباع و رضايت علمي از خود رسيده باشد و دست آخر با گلچيني از دانشجويان موفق و با انگيزه خود دست به چنين ابتکار علمي بزند، بسيار ارزشمند است؛ اما ارزشمندتر زماني است که دانشمندي جوان، با همه تنهايي و راه طولاني و شايد فرصتهاي کمي که براي ادامه موفقيتهاي علمي خود در پيش دارد و با همه مشکلاتي که قطعا با آنها دست و پنجه نرم کرده است، اين چنين در ايجاد خودباوري در نسل جوان دانشجو تلاش کند. و حاصل اين تلاش نيز، کار بزرگ علمي باشد که بسياري از نهادهاي علمي با انبوهي از نيروهاي انساني و بودجه هاي حمايتي هرگز از عهده آن برنيامدهاند. به نظر ميرسد اين همان چيزي است که محققان و دانشمندان جوان نخبه ما ميتوانند آن را «آموزه مهم نخبگي» تلقي کنند.
به همين دليل، هر چه مسوولان براي تکثير چنين نيروهايي و حمايت از آنها سرمايهگذاري کنند، کم است. اما افسوس که هميشه در حيطه علمي، خواسته و ناخواسته، ساختاري حاکم بوده است که حداقل انتظار که «چوب لاي چرخ نگذاشتن» است، تبديل به حداکثر انتظار ميشود و به قول همان دانشجوي جوان، محققان ناگزير به چراغ خاموش حرکت کردن از ترس مشکلات فرهنگي ميشوند.
جمعي از دانشمندان يک درصد برتر جهان در کنار دکتر رضايي
درحاليکه کشورهاي پيشرفته براي جذب نخبگان از هر سوي جهان مشغول رصد چهرههاي بينالمللي و سرمايهگذاريهاي عظيم و بيوقفه بر روي آنها هستند و از سويي ديگر اولويت اول خود را به کسب قدرت علمي در جهان داده و حاضرند براي دانشمندان خود بدون چانهزني و هر گونه بروکراسي، سرمايهگذاريهاي کلان آيندهنگر کنند، دانشمندان ما چه افتخارات عظيمي را با کمترين حمايت و بودجه دولتي و در عين حال با چالههاي پرشمار بروکراسي در پژوهش و موفقيتهاي علمي، رقم زده و شگفتيآفريني کردهاند!
لینک کوتاه:
https://www.iranianejahan.ir/Fa/News/2232/