چاپ

سرزمین ایرانیان- تشخیص مراحل مختلف سرطان از دیدگاه میزان پیشرفت آن، ‌یکی از مباحث مهم در علم پزشکی است؛ زیرا می‌تواند علاوه بر تشخیص به پیشگیری از آن نیز کمک شایانی کند.

تشخیص انتشار سرطان به بافت‌های دیگر بدن یا به اصطلاح علمی متاستاز شدن، اهمیت ویژه‌ای در درمان این بیماری دارد. در حال حاضر روش‌های مختلفی برای تشخیص انتشار سرطان به بافت‌های دیگر بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند که اغلب کم‌دقت و زمان‌بر هستند. اما محققان کشورمان به تازگی موفق به طراحی، ساخت و تجاری‌سازی دستگاهی برای بررسی انتشار سرطان به بافت‌های دیگر شده‌اند.

محمد عبدالاحد، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، در خصوص چگونگی تبدیل ایده اولیه این پژوهش به ساخت دستگاه مربوط و سپس تجاری‌سازی این نانوابزار الکترونیکی، گفت: در سال 1393 با ارائه ایده یک نوع حسگر مورد استفاده در حوزه دارو در برنامه طرح‌های نوآورانه یا نانومچ شرکت کردم و انتخاب شدم.

وی طراحی این کیت الکترونیکی با کاربرد در تشخیص انتشار سرطان به بافت‌های دیگر را از اهداف اجرای این مطالعات دانست و ادامه داد: ستاد نانو حمایت از این طرح در قالب برنامه‌های حمایتی نانومچ را اعلام کرد.

عبدالاحد اضافه کرد: بعد از اجرای مراحل پیاده‌سازی ایده، انجام آزمون‌های سلولی و آزمون‌های بالینی، درنهایت موفق به ساخت کیت الکترونیکی تشخیص متاستاز شدیم.

وی با بیان اینکه هم اکنون بر روی سه موضوع بازاریابی، افزایش قابلیت دستگاه از جنبه تعداد نمونه‌ها و انواع سرطان متمرکز شدیم، ادامه داد: دستگاه کنونی قادر به تشخیص متاستاز شدن سرطان پستان است که ما درصددیم قابلیت این دستگاه را از حیث تشخیص متاستاز شدن انواع سرطان بهبود بخشیم.

این محقق هزینه بالا و زمان‌بر بودن تشخیص را دو عیب اساسی روش‌های رایج تشخیص متاستاز شدن سرطان دانست و افزود: روش‌های رایج مورد استفاده در تشخیص متاستاز شدن سرطان از یکسری شناساگرهای زیستی استفاده می‌کنند. این روش‌ها علاوه بر اینکه گران و کند است، از دقت بالایی نیز برخوردار نیستند. اما کیت ساخته شده در این طرح، حتی حضور یک سلول سرطانی در بافت را نیز تشخیص می‌دهد.

به گفته وی در چند مورد مشاهده شد که دستگاه ساخته‌ شده نتیجه آزمون تشخیص سرطان را مثبت اعلام کرده، درحالی‌ که روش‌های رایج نتیجه را منفی اعلام کرده‌اند؛ اما با انجام آزمون‌های تکمیلی مشخص شده است بیمار درگیر سرطان بوده و دستگاه ساخته شده به ‌خوبی توانسته این موضوع را تشخیص دهد.

عبدالاحد خاطرنشان کرد: یکی از مزایای استفاده از کیت ساخته شده، این است که از بافت زنده برای تشخیص استفاده می‌کند و این بافت را می‌توان برای انجام آزمون‌های تکمیلی دیگر مورد استفاده قرار داد. این در حالی است که در روش‌های رایج، بافت زنده در حین انجام مراحل آماده ‌سازی دچار مرگ می‌شود.

مجری طرح تاکید کرد: تاکنون آزمون تشخیص متاستاز شدن را برای 200 بیمار انجام دادیم که در مواردی که بیمار درگیر با سرطان بود، دستگاه ما توانست حضور سلول سرطانی در بافت را به‌خوبی تشخیص دهد.

این تحقیقات از سوی محمد عبدالاحد، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، محمدعلی خیامیان و میلاد قارونی دانشجویان مقطع دکتری و محمد سعید نیک‌شعار، سعید انصاریان و محمد ثقفی، دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد این دانشگاه اجرایی شده و نتایج آن در مجله Nature Communications با ضریب تأثیر 13,092 منتشر شده است.