چاپ

سرزمین ایرانیان- دستیابی به سلول‌های بنیادی گامی بلند در توسعه دانش بشری و پنجره‌ای به آینده علوم پزشکی به حساب می‌آید. سلول‌های بنیادی جنینی به علت داشتن پتانسیل تمایزی بالا و امکان تمایز به انواع سلول‌های موجود در بدن فرد بالغ، کاربردی‌تر از دیگر انواع سلول‌های بنیادی هستند. مهم‌ترین مسئله در مورد سلول‌های بنیادی جنینی حفظ پرتوانی آنان است.

وضعیت پرتوانی پایه به شرایطی گفته می‌شود که طی آن پرتوانی به وسیله مهار پایدار مسیرهای تمایزی داخلی سلول حفظ می‌شود. پرتوانی و خود نوزایی (توان تقسیم شدن و ایجاد سلولی مشابه خود)، در سلول‌های بنیادی جنینی مانند سایر سلول‌ها توسط ریز RNAها (گروهی از RNAهای کوچک که از روی آنان پروتئین ساخته نمی‌شود) تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

به منظور بررسی نقش ریز RNAها در حفظ حالت پرتوانی پایه سلول‌های بنیادی جنینی، دکتر بهاروند، دکتر مرادی، دکتر شریفی زارچی و همکاران آنان در پژوهشگاه رویان، دانشگاه صنعتی شریف، مرکز ماکس پلانک آلمان و دانشگاه کوینزلند استرالیا، پژوهشی را طراحی کردند که طی آن ارزیابی جامعی از ریز RNAهای موجود در سلول‌های بنیادی جنینی در حالت پرتوانی پایه صورت گرفت.

نتایج این پژوهش که در مجله بین‌المللی معتبر Stem Cell Reports به چاپ رسید نشان می‌دهد: سلول‌های بنیادی جنینی کشت‌شده در شرایط پرتوانی پایه، دارای ریز RNAهای متفاوتی نسبت به سلول‌های بنیادی جنینی کشت شده در محیط دارای سرم هستند. به شکل جالب توجهی بیشتر ریز RNAهای فعال در سلول‌های بنیادی جنینی دارای پرتوانی پایه، از روی بخش مشخصی از کروموزوم شماره 12 ساخته می‌شوند.

بررسی‌ها نشان داد: ریز RNAهای ساخته شده از روی این کروموزوم، از طریق مهار تمایز به رده‌های سلولی مختلف، پرتوانی پایه را حفظ می‌کنند و در خود نوزایی سلول‌ها موثر هستند.

در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که حالت پرتوانی پایه، با حضور گروه خاصی از ریز RNAها همراه است که از پرتوانی و خودنوزایی سلول‌ها حمایت می‌کنند. این یافته، علاوه بر آنکه به اعتبار پژوهشگران ایرانی در مجامع بین‌المللی افزود، در آینده سلول درمانی و تحقیقات سلولی تأثیرگذار خواهد بود.