چاپ

سرزمين ايرانيان- همه ما مي‌دانيم که تنفس اکسيژن در آب‌هاي يخ زده تقريبا غيرممکن است، اما به نظر مي‌رسد که تنفس ماهي‌هاي قرمز فقط کمي کند شده و از وجود اکسيژن کم در آب‌هاي يخ زده حتي در مدت طولاني نيز ناراحت نيست.

ماهي‌هاي کاراسيوس، براي اطمينان از بقاي خود در شرايط سخت در سلول‌هاي خود الکل توليد مي‌کنند.

در حال حاضر محققان دانشگاه اُسلو کشف کرده‌اند که ماهي قرمز از طريق انتشار اسيد لاکتيک خطرناک به عنوان الکل، مي‌تواند از مرگ بگريزد. ظاهرا اين ماهي‌ها به واسطه روند تکامل، تبديل به متخصصان توليد الکل شده‌اند.

کاراسيوس نام يک جنس از تيره کپورماهيان است. بزرگترين گونه اين جنس، "کاراس" نام دارد و مشهورترين گونه اين جنس، ماهي قرمز است.

"کاراس" داراي دندان‌هاي حلقي به فرمول 4-4 است. فاقد سبيلک و داراي فلس‌هاي درشتي است. باله پشتي ممتدي داشته و ماده زايي در آنها رايج است. براي کشور ايران يک گونه غير بومي است اما بين محققان بر سر وجود اين گونه در ايران اختلاف نظر وجود دارد.

حداکثر اندازه در اين ماهي 64 سانتي متر مي‌باشد. اين ماهي کف زي بوده و در آب‌هاي شيرين و لب شور به سر مي‌برد.

در استان گيلان به اين ماهي، ماهي اوشين گفته مي‌شود و آفت استخرهاي ماهي‌هاي گرمابي است، زيرا غذاي ماهيان پرورشي را مي‌خورد و بعلت رشد کم وجثه کوچکش ارزش پرورش اقتصادي را ندارد.

ماهي قرمز به صورت طبيعي در آب‌هاي شيرين ساکن و تقريبا ساکن، با سرعت ناچيز که پوشيده از گياهان آبزي و داراي بستر نرمي هستند، زندگي مي‌کند و غالباً همراه ماهيان برکه‌اي ديده مي‌شود.

زيستگاه اصلي آن معمولا در سيبري و آسياي جنوب شرقي است. گسترش اين ماهي توسط انسان صورت گرفته و به اين علت در رودخانه‌هاي اروپا ديده مي‌شود.

ماهيان قرمز از جمله گونه‌هاي غير بومي بسياري از مناطق جهان هستند و در مقابل شرايط نامساعد محيطي مقاومند.

محققان به منظور تعيين چگونگي توليد الکل توسط ماهيان کاراسيوس، گروهي از آنان را به مدت يک هفته در مخزن‌هاي بدون هوا قرار دادند. سپس نمونه DNA آنها را برداشتند تا توالي آنها را براي شناخت آنچه در سلول‌هاي آنان اتفاق مي‌افتد، بررسي کنند.

آنچه محققان کشف کرده‌اند اين است که ماهي‌ها در سلول‌هاي خود دو دسته پروتئيني دارند که مسئول تجزيه کربوهيدرات‌ها هستند. آنها همچنين دريافتند در حالي که يک دسته به طور مشابه براي توليد انرژي عمل مي‌کند، دسته ديگري به شدت به علت فقدان يا عدم وجود اکسيژن به وجود مي‌آيد.

به گفته محققان، ماهي قرمز هنگامي که با فقدان اکسيژن مواجه شده و اسيد لاکتيک ترشح مي‌شود، آنزيمي شبيه به مخمر توليد مي‌کند.

اين آنزيم اساسا تضمين مي‌کند که ماهي قرمز در فرايند تخمير به جاي اسيد لاکتيک خطرناک، تنها اتانول آزاد کند.

ماهيان کاراسايوس پس از آن قادر خواهند بود الکل توليد شده را به راحتي در تمام بدن خود توزيع کنند تا امکان زنده ماندن آنها را حتي براي ماهها بدون اکسيژن ماندن فراهم کنند.

با اين حال، از آنجا که ماهي‌ها هنگام وقوع اين فرايند به سختي يا خيلي کم حرکت مي‌کنند، محققان مطمئن نيستند که اين امر به دليل اثرات الکل يا فقط حرکتي در راستاي ذخيره انرژي است.

با اين که مخمرها از گياهان به دست مي‌آيند، اما ماهي قرمز به نحوي موفق به توليد آنزيمي مشابه شده است.

اين بسيار شگفت انگيز است که ژن‌هاي ماهي کاراسيوس در طول زمان جهش يافته‌اند.

"کاترين اليزابت فگرن"، محقق دانشگاه اسلو و سرپرست اين پژوهش اظهار داشت: اين تحقيق بر نقش تکثير کلي ژنوم در تکامل زيستي و تطبيق گونه‌ها با محيط‌هايي که قبلا غير قابل زيست بوده‌اند، تأکيد دارد.

تيم تحقيقاتي اميدوار است که ساير محققان به مطالعه و مقايسه گونه‌هاي ديگر براي تعيين اينکه آيا در فرآيند توليد الکل اختلاف وجود دارد يا خير، بپردازند.

اين پژوهش در "Scientific Reports" منتشر شده است.