چاپ

در حال حاضر ده‌ها هزار مورد از اين دستگاه‌ها در مطب‌هاي پزشکان براي معاينه‌ بيماري‌هاي چشمي به کار مي‌روند.

دستاورد جديد تيم دانشگاه استفنورد به رهبري "آدام دو لا زردا" (Adam de la Zerda) قابليت اين سيستم‌ها را ارتقا داده و آن‌ها را قادر به شناسايي زودهنگام آسيب‌هاي شبکيه، قرنيه و تومورهاي بدوي خواهد کرد.

اين امر موجب مي‌شود اين دستگاه‌ها بتوانند به صورت نوري تا 2 ميلي‌متر به داخل بافت نفوذ کنند و دانشمندان را قادر خواهد ساخت بيوپسي‌هاي مجازي را انجام دهند و بافت‌ها را در سه بعد با وضوح ميکروسکوپي و بدون برش ‌دادن‌شان ترسيم کنند.

داريوش مشفقي و همکارانش کارايي دو سيستم متفاوت و در دسترسOCT را تقويت و آزمايش کردند و موفق شدند ويژگي‌هاي سلولي بافت‌هاي دست‌نخورده داخل گوش يک موش زنده و نوک انگشت انسان را با وضوح بالا مشاهده کنند.

در واقع اين محققان موفق شدند ثابت کنند وضوح هر سامانه OCT را مي‌توان با تغييرات حداقل تا جايي تقويت کرد که بتوان ويژگي‌هاي آناتومي کوچک‌تر از اندازه يک سلول معمولي را شناسايي کرد.

سامانه مقطع‌نگاري همدوسي اپتيکي يک تجارت ميلياردي است چون هر سال بيش از 10 ميليون اسکن OCT براي شناسايي يا نظارت بر بيماري‌هاي مختلف از دژنراسيون ماکولاي مرتبط با سن گرفته تا ملانوم انجام مي‌شوند. اين سيستم مانند فناوري‌هاي فراصوت با استفاده از نور و نه امواج صوتي در بافت‌ها نفوذ مي‌کند.

ابزار مزبور پرتوهاي نور ليزر را بر روي يک شي مانند نمونه بافت يا چشم بيمار پرتاب مي‌کند و انعکاس نور عناصر منعکس‌کننده داخل نمونه بافت يا مردمک چشم را ثبت مي‌کند. با تغيير دادن عمق نفوذ اين دستگاه، کاربر مي‌تواند لايه به لايه بافت را اسکن کرده، اسلايس‌هاي مجازي از اين لايه‌ها را جمع‌آوري و در نهايت آن‌ها را براي توليد يک تصوير حجمي مونتاژ کند.

با اين حال، ابزارهاي کنوني OCT داراي نويز هستند که با تصويربرداري مکرر از بافت مورد نظر و استفاده از برنامه‌هاي رايانه‌اي قابل حذف نيست. در واقع نويز توليد شده توسط OCT موسوم به speckle بخشي از معماري داخلي بافت مورد بررسي و ويژگي منحصر به فرد نور ليزر است.

داريوش مشفقي و همکارانش موفق به حذف اين نويزها شدند و از توانايي تقويت‌شده OCT براي تهيه تصاوير عاري از نويز از گوش يک موش زنده استفاده کردند. آن‌ها موفق به مشاهده غدد چرب، فوليکول‌هاي مو، رگ‌هاي خوني، رگ‌هاي لنفاوي و اعضاي ديگر شدند. آن‌ها همچنين موفق به گرفتن تصاوير با وضوح بالا از شبکيه و قرنيه يک موش و تهيه تصويري از نوک انگشت انسان بدون برش دادن آن‌ شدند.

اين پيشرفت فناورانه در واقع مشکل 25 ساله در علم پزشکي را حل کرده که همواره قابليت‌هاي تشخيصي ابزار OCT را محدود مي‌کرد.

جزئيات اين دستاورد علمي در Nature Communications منتشر شد.