چاپ

مطالعات نشان مي‌دهد 30 تا 50 درصد تصميم گيري‌هاي پزشکي درشرايط بحراني متکي بر يافته‌هاي راديولوژيک است؛ چراکه فراواني آزمون‌هاي پرتونگاري از بيماران بسيار بالا است؛ به گونه‌اي که تنها در آمريکا سالانه بيش از 15 ميليون آزمون پرتونگاري پرتابل در بالين بيماران صورت مي‌گيرد.

اين روند به طور روزافزون در حال افزايش است، به طوري که روزانه در جهان بيش از 10 ميليون آزمون مراقبت‌هاي ويژه، اورژانسي و يا در اتاق‌هاي عمل انجام مي‌شود و اين در حالي است که رشد روزافزون بکار گيري آزمون‌هاي پرتونگاري در تشخيص و درمان بيماران متضمن پرتوتابي بيشتر بيماران، پرتونگاران، ساير کارکنان و افراد حاضر در محل پرتونگاري خواهد بود.

رشدي اين چنين نگراني‌هايي را نسبت به افزايش پرتوگيري بيماران و پرتونگاران را حين اجراي آزمون‌هاي پرتابل بر بالين بيمار به همراه دارد؛ چراکه اغلب اين آزمون‌ها بدون هيچ گونه آمادگي و آموزش بيماران و توسط دستگاه‌هاي پرتابلي و بدون ايجاد ديوارهاي ثابت حفاظتي کنترل شده انجام مي‌شود.

بنابراين بکارگيري حداقل دوز پرتوي ممکن و همچنين رعايت کامل اصول حفاظت در برابر پرتو توسط پرتونگاران حين آزمون‌هاي پرتونگاري خصوصا پرتو نگاري پرتابل کاملا ضروري است.

مطالعات نشان مي‌دهند خطر عمده پرتوگيري حين آزمون‌هاي پرتابل براي پرتونگاران بروز عوارض احتمالي و ديررس همچون انواع سرطان‌ها و آسيب‌هاي ژنتيکي است که ناشي از پرتوگيري با دوز کم، ولي مزمن است.

با توجه به اينکه هيچ دوزي از پرتوگيري که بتوان آن را مطلقا بي‌خطر دانست وجود ندارد، اهميت رعايت قوانين حفاظت در برابر پرتو خصوصا در پرتونگاري در بالين بيماران با دستگاه پرتونگاري پرتابل روشن‌تر مي‌شود.

موثرترين و کم هزينه‌ترين اصل حفاظت در برابر پرتوهاي پونيزان ايکس، گرفتن فاصله حداکثر ممکن از منبع پرتو (تيوب اشعه ايکس و بدن بيماران تحت پرتونگاري) و در گام بعدي استفاده از روپوش سربي و شيلدهاي حفاظتي است.

محدوديت فاصله‌گيري بيش از 2 متر در طراحي‌هاي قديمي دستگاه‌هاي پرتابل منجر به استفاده غير استاندارد کاربران اين دستگاه‌ها از سيم‌هاي طويل در بخش فرمان تابش دستگاه‌هاي پرتابل مي‎شد که ضمن خطر قطع مکرر، اتصالي و نشت برق و اتصال کوتاه براي سيستم، احتمال انتقال آلودگي ميکروبي و باکتريايي و انتقال اين آلودگي‌ها به بخش‌هاي ايزوله، اتاق‌هاي عمل و بخش مراقبت‌هاي ويژه نيز مطرح است.

امروزه شرکت‌هاي سازنده دستگاه‌هاي پرتابل براي رفع اين نقيصه اقدام به اضافه کردن گزينه انتخابي کنترل از راه دور البته با عملکردي محدود و هزينه‌اي گزاف براي دستگاه‌هاي پرتابل کرده‌اند.

با توجه به قديمي بودن بخش اعظم دستگاه‌هاي پرتونگاري پرتابل مراکز تشخيصي درماني کشور از يک سو و هزينه‌هاي ارزي بالا جايگزيني دستگاه‌هاي قديمي با دستگاه‌هايي با فناوري روز و محدويت منابع مالي بخش بهداشت و درمان کشور از سوي ديگر در حال حاضر مقرون به صرفه‌ترين روش استفاده از فناوري‌هاي جديد در دستگاه‌هاي پرتابل، ارتقاي سيستم‌هاي موجود به حد قابليت‌هاي متعارف روز دنيا است.

بر اين اساس، محققان کشور با اجراي طرح تحقيقاتي «سيستم کنترل اتوماتيک دستگاه‌هاي پرتونگاري پزشکي و صنعتي با کنترل از راه دور» راهکاري را در اين زمينه ارائه کردند.

اين مطالعه با هدف طراحي بسته ارتقاي کارايي دستگاه‌هاي پرتونگاري پرتابل مجهز به سيستم پايش تصويري بيمار و ارسال فرامين تابش از راه دور اجرا شده است.

از جمله مزاياي کاربردي اين طراحي را مي‌توان به صرف حداقل هزينه و ارتقاي سيستم‌هاي موجود به بالاترين حدممکن، کاهش پرتوگيري پرتونگاران و بيماران و ساير کارکنان بخش‌هاي مراقبتي و ارتقاي سرعت اجراي آزمون‌هاي پرتابل که نقش حياتي در مراقبت از بيماران اورژانسي و تحت جراحي دارد، اشاره کرد.

يکي ديگر از فوايد استفاده از اين سيستم کاهش احتمال تکرار آزمون پرتابل به دليل نظارت مستقيم و کامل تصويري بر هرگونه تغيير وضعيت قرارگيري بيماران در حين تابش است.