چاپ

گاز سولفيد هيدروژن يکي از سمي‌ترين و خورنده‌ترين ترکيباتي است که در صنايع نفت، گاز و پتروشيمي و نيز در صنايع مرتبط با بيوگاز مانند تصفيه‌خانه‌هاي فاضلاب شهري، مشکلات فراواني را به وجود مي‌آورد.

اين گاز که گاهي با دي‌اکسيد کربن نيز همراه است، در صورت وجود رطوبت باعث خوردگي شديد تجهيزات فرآيندي مي‌شود و از سوي ديگر در صورت نشت به محيط، باعث مسموميت پرسنل بهره‌بردار و در موارد شديد منجر به مرگ افراد خواهد ‌شد.

در اين راستا محققان دانشگاه صنعتي اصفهان طرحي را در اين زمينه اجرايي کردند.

دکتر محسن نصر اصفهاني، عضو هيات علمي دانشگاه صنعتي اصفهان مهمترين هدف اين طرح را بررسي روشي نوين براي تصفيه‌ بيوگاز به عنوان يک منبع سوخت تجديدپذير معرفي کرد و افزود: در اين طرح جاذب نانوسيالي معرفي شده است که بتواند فرايند جداسازي گاز سولفيد هيدروژن را با راندمان بالا و هزينه‌ عملياتي کم فراهم آورد.

نصر اصفهاني ادامه داد: جاذب‌هاي متعددي از جمله ترکيبات آميني يا محلول سود (جاذب‌هاي مايع) و نيز کربن فعال (جاذب جامد) براي جداسازي و جذب اين گازهاي سمي استفاده مي‌شود. اما از آنجا که اين جاذب‌ها قابل بازيابي نبوده و يا براي بازيابي نيازمند صرف هزينه‌ بالايي هستند، لذا استفاده از آنها معضلي براي صنايع شده است.

وي اضافه کرد: اين در حالي است که با استفاده از جاذب نانوسيال معرفي شده در اين طرح جذب و جداسازي گاز به صورت فيزيکي صورت خواهد گرفت، لذا با صرف کمترين هزينه، به واسطه‌ افزايش اندک دماي جاذب يا کاهش فشار آن و يا با استفاده از روش‌هاي بيولوژيکي مانند فرآيند لجن فعال، گاز جذب شده از جاذب خارج شده و جاذب بازيابي خواهد شد.

اين محقق نانوسيال‌هاي مورد استفاده در اين طرح را نانوسيال اکسيد سيليس-آب و اکسيد گرافن-آب ذکر کرد که غير سمي بوده و براي پرسنل بهره‌بردار اين واحدها مخاطرات سلامت به بار نخواهد آورد و خاطرنشان کرد: استفاده از اين نانو سيال به دليل قابليت بازيابي جاذب، منجر به کاهش هزينه‌ عملياتي نسبت به ساير جاذب‌هاي شيميايي مي‌شود، به علاوه نسبت به آب خالص نيز منجر به کاهش اندازه‌ تجهيزات و در نتيجه کاهش سرمايه‌ لازم براي واحد جذب مي‌شود.

به گفته اين عضو هيات علمي دانشگاه صنعتي اصفهان اين جاذب در مقياس نيمه صنعتي در تصفيه خانه‌ فاضلاب شمال اصفهان در منطقه دولت آباد مورد ارزيابي قرار گرفت که نتايج بسيار خوبي به همراه داشته است.

نصر اصفهاني همچنين يادآور شد: با توجه به نتايج اميدوارکننده‌ کسب شده، اين طرح قابل استفاده درتمام صنايعي است که نيازمند جداسازي گازهاي اسيدي سولفيد هيدروژن و دي اکسيد کربن هستند؛ از جمله اين صنايع مي‌توان به صنعت نفت، پالايشگاه‌هاي گاز طبيعي، واحدهاي پتروشيمي به ويژه واحدهاي توليد اولفين، تصفيه‌خانه‌هاي فاضلاب شهري و نيز دامداري‌ها اشاره کرد.

اين پژوهش از سوي دکتر محسن نصر اصفهاني عضو هيأت علمي دانشگاه صنعتي اصفهان و دکتر سيد حميد اسماعيلي فرج دانش آموخته‌ اين دانشگاه اجرايي و نتايج آن در مجله‌ Industrial & Engineering بChemistry Research با ضريب تأثير 2.567 منتشر شد.