خودروي برقي، خودرويي است که از باتري جهت نيروي محرکه به
جاي موتور درون‌سوز استفاده مي‌کند. اولين خودروهاي برقي در قرن
نوزدهم توليد شدند ولي با توليد اتومبيل‌هاي احتراقي، توليد اين گونه
خودروها دچار افت شديد شد.
در دهه‌هاي 1970 تا 1980 ميلادي با وقوع بحران انرژي
مجددا خودروي برقي مورد توجه قرار گرفت، ولي اين علاقه‌مندي سبب توليد
انبوه و ايجاد بازار رقابتي نشد. از سال 2008 ميلادي با توجه به پيشرفت
فناوري باتري‌ها، مديريت شبکه برق، نگراني‌ها در خصوص قيمت نفت و نياز به
کاهش گازهاي گلخانه‌اي، تحولي اساسي در توليد خودروهاي برقي صورت گرفته
است.
از مزاياي خودروي برقي نسبت به خودروي احتراقي مي‌توان به
کاهش قابل ملاحظه آلودگي هوا، کاهش گازهاي گلخانه‌اي و کاهش وابستگي به نفت
اشاره کرد و اين مزايا موجب شده که برخي از کشورها و دولت‌ها به منظور
ترويج و گسترش بازار خودروهاي برقي مشوق‌هايي براي استفاده از خودروهاي
برقي در نظر بگيرند؛ چراکه بر اساس پروتکل "کيوتو" گروه کثيري از کشورهاي
جهان متعهد شدند سطح انتشار دي اکسيد کربن (CO2) خود را تا حدود 5 درصد
کمتر از ميزاني که در سال 1990 انتشار مي‌يافته، کاهش دهند.
بر اساس آمارهاي جهاني 11 کشور با بيشترين ميزان توليد
دي‌اکسيد کربن در سال 2015 شناخته شدند که 10 کشور جهان حدود 67 درصد از
گاز دي‌اکسيد کربن سراسر جهان را توليد مي‌کنند و اين در حالي است که کشور
چين به تنهايي 28٫03 درصد از دي‌اکسيد کربن جهان را توليد مي‌کند. ايران
در اين ليست در رتبه 9 جهاني قرار دارد.
11 کشور اول دنيا از لحاظ توليد گازهاي گلخانه‌اي که ايران در رتبه نهم در سال 2015 قرار دارد
به گفته کارشناسان، طراحي و ساخت خودروهاي برقي يکي از
راهکارهاي کاهش دي اکسيد کربن است که در اين راستا دانشگاه‌هاي کشور از
سال‌هاي قبل گام‌هايي را در اين زمينه برداشته‌اند.
اين موضوع يکي از موضوعات مورد بحث در آخرين مناظره
کانديداهاي رياست‌جمهوري در شب گذشته بوده است که در حال حاضر با تلاش‌هاي
صورت گرفته برخي از موانع کاربردي کردن اين خودرو در کشور رفع شده است.
خودروي برقي ايراني «قاصدک نصير»
اين خودرو محصول مشترک دانشکده‌هاي برق و مکانيک دانشگاه
خواجه نصير است. اين خودرو با يک بار شارژ 100 کيلومتر را با سرعت 80
کيلومتر در ساعت مي‌پيمايد، ضمن آنکه آلودگي هوايي و صوتي نيز ايجاد
نمي‌کند. همچنين 8 باتري 120 آمپر و 12 ولت براي يک بار شارژ اين خودرو
کافي است.
اين خودرو قابليت بازيافت انرژي را دارد؛ زيرا موتور آن در
سراشيبي‌ها انرژي را به باتري برمي‌گرداند. به طور کلي مي‌توان گفت که اين
خودرو راندماني بالا با کمترين مصرف انرژي دارد.
قرار است اين خودروي برقي دو سرنشين ايراني با حمايت علمي و نظارت دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي در کيش توليد شود.
خودروي برقي ايراني «يوز»
خودروي دو سرنشين "کوآدرا Q1 " با نام
تجاري «يوز» از ديگر دستاوردهاي محققان کشور در اين زمينه است. اين خودرو
با قابليت طي 200 کيلومتر مسافت با 3 ساعت شارژ و سرعت 80 کيلومتر در ساعت
توسط فناوران دانشگاه آزاد اسلامي قزوين طراحي و ساخته شده است. اين خودروي
شارژي که 120 سانتيمتر عرض و 2 متر طول و 400 کيلوگرم وزن دارد، مي‌تواند
مشکلات پارک در خيابان‌ها را کاهش دهد و همچنين هيچ‌گونه آلودگي زيست
محيطي ندارد.
در حال حاضر نمونه اوليه اين خودرو بدون ايربگ طراحي شده است،
اما طراحان آن قصد دارند در نمونه‌هاي بعدي ايربگ نيز بر روي آن نصب کنند.
اين خودرو در سال گذشته از سوي رييس جمهور بازديد شد و هم اکنون نيز مشکلات مربوط به شماره‌گذاري آن رفع شده است.
خودروي برقي «غزال»
اين طرح با مشارکت 8 نفر از دانشجويان که عمدتا از دانشکده
مهندسي مکانيک بودند، طراحي و ساخته شد و پيرو آن با رايزني‌هايي که با
مسؤولان ايران خودرو صورت گرفت، اين طرح به مرکز تحقيقات ايران خودرو ارائه
شد. در بهار سال 1384 ساخت خودرو آغاز شده و در تابستان همان سال به اتمام
رسيد و اولين خودروي خورشيدي در کشور و خاورميانه ساخته شد.
اين خودرو تاکنون در چند نسل طراحي و عرضه شده است که از آن
جمله مي‌توان به «غزال 1» اشاره کرد. اين خودرو يک خودروي سه چرخ بود و
غزال 2 نيز به همان صورت ساخته شده بود، با اين تفاوت که غزال يک به مراتب
سنگين‌تر بود؛ يعني حدود 150 کيلوگرم وزن آن بيشتر و داراي شاسي آهني بوده
است.
جنس شاسي غزال 2 از کامپوزيت ساخته شده و مواد پيشرفته‌تري در
آن استفاده شده بود. موتوري که بر روي چرخ عقب در غزال 2 قرار گرفته و
همچنين سلول‌هاي خورشيدي آن راندمان بالاتري نسبت به غزال 1 داشت.
در نتيجه غزال 2 نسبت به غزال 1 هم سبکتر و هم داراي راندمان
بالاتري بود. در غزال 3 تفاوت عمده اين بود که چهار چرخ دارد و دو موتور
الکترونيکي بر روي دو چرخ عقب کار گذاشته شده است و ظرفيت سرنشين آن به دو
نفر ارتقاء يافت و اين، غزال 3 را به خودروهاي تجاري خيلي نزديک کرد.
اکنون اين محققان با طراحي و ساخت غزال 3، اقدام به ساخت غزال
4 کرده‌اند که شکل خودرو در آخرين نسل کاملا تغيير خواهد کرد و شبيه
خودروهاي معمولي مي‌شود و ظرفيت آن چهار سرنشين خواهد شد.
با توجه به پيش‌بيني که کارشناسان و تحليلگران مي‌کنند، در
آينده استفاده از خودروهاي برقي رايج خواهد شد و خودروهاي خورشيدي هم که
نوعي از خودروهاي برقي هستند، شايد درحدود 15 تا 20 سال آينده مورد استفاده
قرار گيرند.
خودروي برقي دانشگاه کاشان
خودروي هيبريد برقي «شاهب 2» حاصل تلاش يکساله گروه خودروسازي
شاهب دانشکده مهندسي دانشگاه کاشان است که با حمايت شرکت سايپاي کاشان و
توسط جمعي از دانشجويان رشته‌هاي برق و مکانيک ساخته شده است.
اين خودرو با پلت فرم و شاسي پرايد 132 بوده که از يک موتور
بنزيني 4 سيلندر 63 اسب بخار و يک موتور الکتريکي 30 اسب بخار بهره مي‌برد.
توان مورد نياز موتور الکتريکي از 17 عدد باتري ليتيم- يون پليمر که بصورت
سري به يکديگر متصل شده‌اند، تهيه شده است.
مشکل شماره‌گذاري خودروهاي برقي رفع شد
با توجه به تلاش‌هاي صورت گرفته براي ساخت خودروهاي برقي و تاثير آنها
در کاهش توليد گازهاي گلخانه‌اي برنامه‌اي براي کاربرد اين خودروها در کشور
اجرايي شد، به گونه‌اي که دکتر علي وطني معاون توسعه فناوري معاونت
علمي‌وفناوري رياست‌جمهوري از رفع مشکل شماره‌گذاري اين خودروها در کشور
خبر داد و گفت: اين اقدام کمک شاياني به رفع آلودگي هواي کشور خواهد کرد.
وي با تاکيد بر اينکه معاونت علمي از هر نوع فناوري که در راستاي رفع
نيازهاي کشور و استفاده از مزاياي آن از سوي مردم باشد، حمايت مي‌کند،
يادآور شد: به منظور توسعه اين فناوري در دولت يازدهم موانع شماره‌گذاري
اين نوع خودروها رفع شده است.