چاپ

دکتر مهران کياني راد به سابقه 5 ساله فعاليت محققان سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران روي توليد انواع مالچ هاي بيولوژيک اشاره کرد و اظهار داشت: يکي از مالچ هايي که اخيرا به فناوري توليد آن دست يافته ايم به منظور مقابله با پديده گرد و غبار در مناطق بياباني مورد استفاده قرار مي گيرد و شرايط رويش گياه را به بهترين شکل ايجاد مي کند.
عضو هيات علمي پژوهشکده زيست فناوري سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران افزود: قبلا براي مقابله با گرد و غبار، بيشتر به سمت تثبيت شن هاي روان مي رفتيم ولي بعد به نتيجه رسيديم که با اجراي کمربند سبز در بيابان، محيط و شرايط اکولوژيکي به طور طبيعي به سمت استقرار پوشش گياهي و توسعه آن پيش خواهد رفت.
وي خاطرنشان کرد: اين تجربه را در مقياس 40 هکتار در منطقه تل حميد طبس در دست اقدام داريم و در مقياس 10 هکتار در منطقه جبل کندي اروميه اجرا کرديم که نتيجه آن، حفظ 95 درصد پوشش گياهي کاشته شده در آنجا بود.
کياني راد ادامه داد: با اجراي اين طرح، گياهان ما رشد چندبرابري داشته و کاملا در محل استقرار پيدا کرده است و مدل خوبي براي پياده سازي در حاشيه درياچه اروميه به جاي مالچ پاشي به شمار مي آيد زيرا مالچ پاشي به تنهايي جوابگو نخواهد بود.
وي با بيان اينکه اين روش در هيچ جاي دنيا اجرا نشده است، گفت: علاوه بر خوزستان، پيشنهاد اجراي اين برنامه در زابل و اطراف درياچه هامون به منظور احياي تدريجي منطقه به ما ارائه شده است.
کياني راد به اجراي پروژه توليد و ارزيابي مالچ هاي بيوپليمري در قالب انعقاد تفاهم نامه همکاري ميان سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي و راه آهن در منطقه تل حميد طبس طي دو سال گذشته اشاره کرد و گفت: اين طرح در مقياس 40 هکتار به منظور کنترل کانون هاي ريزگردها و تثبيت ماسه هاي روان حاشيه ريل هاي راه آهن و مناطق اطراف آن به اجرا در آمده و با توجه به رضايت بخش بودن نتايج آن، گسترش آن ادامه دارد.
وي درباره استفاده از مالچ هاي بيوپليمري در کشت گياهان شورپسند نيز توضيح داد: با پياده سازي اين روش، رويش گياهان شورپسند بسيار افزايش يافت و شاهد ازدياد برداشت اين گياهان در مناطق مورد اجرا بوديم.
عضو هيات علمي سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران تصريح کرد: در پياده سازي اين طرح به اين نتيجه رسيديم که با استفاده از پليمرهاي بيولوژيک و آبهاي زائد کشاورزي و آبهاي شور، مي توانيم پوشش گياهي خوبي ايجاد کنيم که حاصل آن خوراک مناسبي براي دام خواهد بود.
به گفته وي، کشت گياه ساليکورنيا در اين طرح به نتايج بسيار مطلوبي رسيده و توسعه آن براي استان خوزستان در برنامه قرار گرفته است.
کياني راد يادآور شد: بسياري از واحدهاي کشت و صنعت واقع در خوزستان، پسابهاي شوري دارند که بدون استفاده باقي مي ماند و مي توان از اين پسابها براي پرورش و تکثير گياهان شورپسند از جمله ساليکورنيا بر روي بستر بيوپليمري، استفاده کرد.
ساليکورنيا (Salicornia) گياهي از تيره اسفناجيان است که قابليت کشت در خاک غير حاصلخيز، بيابان و صحرا و حتي آب شور دريا را دارد.
يک گونه از اين گياه يک ساله، بومي کشور ايران است که معمولا اطراف رودخانه‌ ها و درياچه‌ هاي آب شور کناره‌ هاي درياي عمان و خليج فارس مي ‌رويد.
مالچ، ترکيب پليمري چسبناکي است که پس از پاشش موجب همبستگي ذرات خاک و شن در لايه سطحي مي شود.
اکنون مالچ ها به صورت ترکيبات نفتي، شيميايي يا بيولوژيکي توسط شرکت هاي مختلف در دنيا توليد شده و مورد استفاده قرار مي گيرند.
مالچ هاي بيولوژيک مجموعه اي از بيوپليمرهايي هستند که پس از فرآوري با ايجاد پيوندهاي شيميايي و اتصالات فيزيکي ذرات خاک موجب استحکام خاکدانه هاي خاک مي شوند.
منشا بيوپليمرها گياهي، حيواني و يا ميکروبي بوده و در ساليان اخير از اين پليمرها به منظور جايگزين مالچ هاي نفتي در تثبيت گرد و غبار و شن هاي روان استفاده مي شود.
مالچ هاي بيولوژيک به دليل ويژگي هاي فيزيک وشيميايي از مزيت هاي فراواني همچون کارآيي مناسب در تثبيت شن هاي روان و ذرات خاک، اصلاح وضعيت فيزيکي لايه سطحي خاک بدون ايجاد سيلاب سطحي، مقاوم به تنش هاي محيطي (خشکي، دما و نور) و شيميايي خاک، سازگاري دراز مدت با محيط زيست و اکوسيستم خاک، بدون عوارض جانبي براي جانداران، امکان استفاده قبل و بعد از کاشت گياه، سهولت در پاشش هوايي و زميني و فناوري قابل دسترس توليد برخوردار است.