چاپ

مژده عزيزي عضو هيات علمي گروه بيومواد سراميکي جهاددانشگاهي استان يزد با بيان اين که ايده‌ استفاده از گياهان دارويي با زمينه پليمر براي اولين بار در يزد اجرا مي‌شود، در خصوص اين طرح خاطرنشان کرد: ترميم زخم يکي از فرايندهاي طبيعي است که در هنگام آسيب پوست به منظور بازسازي بافت درم و اپيدرم در بدن صورت مي‌پذيرد.

وي در ادامه تصريح کرد: در پوست سالم، اپيدرم و درم در يک حالت تعادلي ثابتي قرار دارند و يک سد محافظتي در مقابل محيط خارجي ايجاد مي‌کنند و هنگامي که اين سد حفاظتي از بين رود، مجموعه‌اي از فعاليت‌هاي بيوشيميايي پيچيده، به سرعت براي بازسازي بافت آسيب ديده صورت مي‌پذيرد اما اين ترميم به دليل وجود بافت اسکار(scar) نمي‌تواند به طور کامل صورت پذيرد.

عزيزي افزود: به همين دليل نيز استفاده از پوشش‌هاي زخم به منظور حفاظت از زخم، استخراج مايع اضافي از اطراف زخم، ضدعفوني کردن ميکروارگانيسم‌هاي خارجي و بهبود ظاهر در تسريع فرايند ترميم احتياج است که به منظور چنين عملکردي، پوشش‌هاي زخم بايد با وجود اين که در مقابل عبور رطوبت و اکسيژن نفوذپذير هستند، يک سد فيزيکي روي زخم ايجاد کنند.

وي ادامه داد: از طرفي آلودگي‌هاي ميکروبي در محل زخم يکي از مشکلات اساسي در فرايند ترميم زخم است که سبب کند شدن فرايند ترميم و افزايش احتمال ايجاد عفونت مي‌شود و به همين دليل استفاده از زخم‌پوش‌هاي ضد باکتري در سال‌هاي اخير به عنوان روشي مناسب جهت رفع مشکل حاضر مورد توجه محققان قرار گرفته است.

اين پژوهشگر جهاددانشگاهي همچنين عنوان کرد: از سوي ديگر، در گذشته تصور بر اين بود که براي بهبود روند درمان زخم،بستر زخم بايستي خشک نگه داشته شود اما امروزه مشخص شده است که زخم‌ها در يک محيط استريل، گرم و مرطوب به نحو مطلوبتر و در زمان کمتري بهبود مي‌يابند اما اگر استريل کردن زخم در محيط مرطوب به نحوي مطلوب صورت نگيرد، احتمال ايجاد عفونت باکتريايي وجود دارد.

به گفته‌ي وي، يکي ديگر از مسائلي که در روند ترميم زخم به ويژه در زخم‌هاي با ترشحات متوسط به بالا بايد مورد توجه قرار گيرد حذف ترشحات زخم از سطح زخم به نحوي مطلوب است تا از تجمع ترشحات در زير زخم‌پوش جلوگيري کند چرا که تجمع ترشحات در زير زخم‌پوش سبب افت کارايي زخم‌پوش وجدا شدن زخم پوش از بستر بافت آسيب ديده مي‌شود.

عزيزي در ادامه با بيان اين که پليمرها به عنوان يکي از مهمترين منابع جهت توليد زخم‌پوش‌ها در نظر گرفته مي‌شوند، اظهار کرد: استفاده از پليمرهاي طبيعي بهترين گزينه جهت تسريع در ترميم زخم است چرا که پليمرهاي طبيعي به دليل زيست سازگاري بالايشان براي کاربردهاي پزشکي بسيار مناسب هستند اما خواص مکانيکي مطلوبي از خود نشان نمي‌دهند بنابراين با ترکيب کردن آنها با پليمر مصنوعي زيست سازگار، مي‌توان استحکام اين داربست‌ها را قوت بخشيد.

وي متذکر شد: با توجه به قابليت ويژه گياهان دارويي در ترميم زخم، زيست سازگاري، قيمت مناسب و در دسترس بودن آن‌ها، استفاده از اين گياهان در ساخت زخم‌پوش در ده‌هاي اخير مورد توجه محققان قرار گرفته و اين در حالي است که کشور ايران در زمينه‌ي کشت گياهان دارويي يکي از قطب‌هاي جهان محسوب مي‌شود.

عزيزي اضافه کرد: نانو الياف به دليل نسبت سطح به حجم بالا، تخلخل زياد شرايط لازم جهت ساخت يک زخم‌پوش ايده آل از جمله حفظ رطوبت محيط در محل تماس زخم و پانسمان، ايجاد مانع فيزيکي در برابر ميکروب‌هاي عفوني، قابليت بالا در جذب مايعات زخم، دارا بودن منافذي براي تبادل گازها و مايعات را فراهم مي‌کند.

وي با اشاره به اين که الکتروريسي از مهم‌ترين روش‌هاي توليد نانوالياف است که ساده‌ترين، کم‌هزينه‌ترين و کارآمدترين روش است و گستره‌ي وسيعي از پليمرها توسط اين روش مورد استفاده قرار مي‌گيرند، خاطرنشان کرد: با توجه به موارد ياد شده، در اين پژوهش قصد داريم از پليمرهاي تلفيقي و عصاره گياهان دارويي جهت ساخت نانو الياف با استفاده از روش الکتروريسي استفاده کنيم.

عضو هيات علمي گروه بيومواد سراميکي جهاددانشگاهي يزد در ادامه يادآور شد: مصرف درماني گياهان دارويي به عنوان يک درمان سنتي در طب نيز به کار رفته است و از آنها به عنوان مواد ضدعفوني کننده، ضد درد، ضد التهاب و آنتي اکسيدان استفاده شده و باعث بهبودي زخم‌هاي عفوني و غير عفوني مي‌شوند.

عزيزي در پايان خاطرنشان کرد: اگرچه استفاده از آنتي بيوتيک‌هاي گوناگون جهت درمان عفونت‌هاي مختلف بسيار رايج است اما اين داروها عوارض جانبي مختلفي دارند و حتي پس از مدتي در بدن فرد، مقاومت دارويي نسبت به آن‌ها ايجاد مي‌شود ضمن اين که آنتي‌بيوتيک‌ها نيز نمي‌توانند بافت‌هاي آسيب ديده را ترميم کنند بنابراين طراحي زخم‌پوش بي‌خطر و کارآمد جهت رهاسازي هدفمند برخي از داروهاي گياهي در بافت آسيب ديده مي‌تواند سبب مهار رشد باکتري‌ها و عفونت و ترميم سريع زخم‌هاي ايجاد شده شود و اين در حالي است که ساخت آن نيز با هزينه‌ کم امکان‌پذير بوده و به سهولت قابل نگهداري است.