چاپ

دکتر مرتضي ضرابي تامين سلول‌هاي مناسب براي مراکز پيوند را يکي از اقدامات بانک سلول‌هاي بنيادي خون بند ناف دانست و افزود: بر اين اساس پذيره‌نويسي اهداکننده سلول‌هاي بنيادي را فعال کرديم و تعامل خوبي ميان بانک خون بند ناف رويان و مرکز پذيره‌نويسي ايجاد شده است.

وي ادامه داد: با راه‌اندازي مرکز پذيره‌نويسي امکان اهداي سلول‌هاي مناسب به مراکز پيوند فراهم شده است، به گونه‌اي که در سال گذشته 15 مورد پيوند با استفاده از سلول‌هاي بنيادي خون بند ناف انجام شد.

ضرابي با بيان اينکه ايجاد اين زيرساخت موجب شد تا هم مردم اقبال بيشتري براي ذخيره‌سازي سلول‌هاي بنيادي داشته باشند و هم مراکز پيوند اطمينان بيشتري نسبت به وجود ذخيره سلولي در کشور حاصل کنند، خاطرنشان کرد: در سال گذشته در بيمارستان حضرت علي اصغر(ع) يک پيوند با استفاده از سلول‌هاي بنيادي خون بند ناف در يک بيمار مبتلا به نارسايي مغز استخوان انجام شد.

مديرعامل بانک سلول‌هاي بنيادي خون بند ناف از پيوند اولين پيوند خون بند ناف به بيمار مبتلا به تالاسمي خبر داد و يادآور شد: در سال جاري در بيمارستان شريعتي اولين پيوند نادر به يک بيمار مبتلا به تالاسمي با استفاده از سلول‌هاي خون بند ناف خواهر اين بيمار انجام شد.

وي ابراز اميدواري کرد که با شرايط ايجاد شده بتوان سلول‌هاي مناسب‌تر را در زمان سريع‌تري در اختيار مراکز پيوند قرار داد.

تقاضا براي راه‌اندازي دو بانک در کشورهاي همسايه

ضرابي از ارائه درخواستي براي راه‌اندازي بانک خون بند ناف در دو کشور خبر داد و گفت: در خواست راه‌اندازي دو بانک خون بند ناف در کشورهاي همسايه به ما ارائه شده است که با توجه به شرايط ايجاد شده امکان انتقال دانش فني بومي کشور در زمينه ذخيره سازي سلول‌هاي بنيادي صادر خواهد شد.

ذخيره‌گاه بانک خون بند ناف کشور

عضو هيات علمي پژوهشگاه رويان با اشاره به ميزان ذخاير سلول‌هاي بنيادي در بانک‌هاي عمومي و خصوصي بند ناف يادآور شد: در حال حاضر در بانک عمومي خون بند ناف رويان، 5 هزار نمونه و در بانک خصوصي بيش از 65 هزار نمونه خون بند ناف ذخيره‌سازي شده است.

به گفته وي، با زيرساخت‌هايي که در بانک خصوصي خون بند ناف ايجاد شده، اين بانک آماده ذخيره‌سازي تا 100 هزار نمونه را دارد تا شانس بالاي 80 درصد نمونه مناسب براي پيوند را ايحاد کنيم.

تلاش براي بهبود بيماران با خون سلول‌هاي بنيادي

ضرابي به انجام 3 پيوند با سلول‌هاي بنيادي در بيماران مبتلا به فلج مغزي در بيمارستان منتصريه مشهد اشاره کرد و گفت: مابقي پيوندهاي انجام شده براي بيماران مبتلا به تالاسمي، سرطان خون، کم خوني‌هاي مادرزادي و نقص سيستم ايمني بوده است.

وي با تاکيد بر اينکه شانس موفقيت پيوند سلول‌هاي بنيادي در بيماران خوني تا 80 درصد بوده است، افزود: پيوند سلول‌هاي بنيادي در بيماران مبتلا به فلج مغزي در مرحله تحقيق و پيگيري‌هاي ساليانه است؛ چراکه تعداد اين دسته از بيماران کم است و ما منتظر هستيم تا گزارش مراکز پيوند ارائه شود.

مديرعامل بانک سلول‌هاي بنيادي خون بند ناف در عين حال از پيوند سلول بنيادي به بيمار مبتلا به تالاسمي اشاره کرد که اين بيمار در وضعيت مناسب از بيمارستان مرخص شده است.

ضرابي با تاکيد بر اينکه در بيماران خوني چون تالاسمي و سرطان‌ها که به درمان با سلول‌هاي بنيادي پاسخ مي‌دهند، اين روش يک روش درماني قطعي بشمار مي‌رود، اظهار کرد: بيماراني که به اين شيوه درماني پاسخ مثبت مي‌دهند نيازي به دارو درماني ندارند؛ به گونه‌اي که در يک بيمار مبتلا به «آپلاستيک» (نوعي کم خوني که مغز استخوان، سلول‌هاي جديد خوني به اندازه کافي توليد نمي‌کنند) با پيوند سلول‌هاي بنيادي مشاهده کرديم که تعداد سلول‌ها افزايش يافت.

وي ادامه داد: از اين رو پيوند سلول‌هاي بنيادي مغز استخوان و سلول‌هاي بنيادي خون‌ساز در خون بند ناف اميدي براي درمان بيماري‌هايي است که ساليان سال است غير قابل درمان و يا صعب العلاج بوده‌اند. خوشبختانه در حال حاضر با پيوند سلول‌هاي بنيادي خون‌ساز درمان بيماران مبتلا قطعي شده است.

به گزارش ايسنا، خون بندناف خوني است که پس از تولد در بندناف و جفت باقي مانده و دور ريخته مي‌شود. اين خون غني از سلول‌هاي بنيادي است. سلول‌هاي بنيادي خون بندناف همانند سلول‌هاي بنيادي خون‌ساز مغز استخوان به سلول‌هاي قرمز، سلول‌هاي سفيد و پلاکت تقسيم مي‌شوند. سلول‌هاي قرمز، اکسيژن را به تمام بدن حمل مي‌کنند، سلول‌هاي سفيد که در سيستم ايمني فعالانه شرکت دارند و پلاکت‌ها به انعقاد خون کمک مي‌کنند.

سلول‌هاي بنيادي خون بند ناف همچنين قادر به ساخت انواع سلول‌هاي ديگر و ترميم و نگهداري سلول‌ها در هنگام جراحت هستند.

امروزه در اغلب کشورهاي توسعه‌يافته بانک خون بند ناف وجود دارد تا خون بندناف نوزاد به جاي آنکه دور ريخته شود، ذخيره‌سازي شده و در آينده براي خود او و يا ساير بيماران استفاده شود. براي اين منظور والدين قبل از تولد نوزاد اقدام به ثبت‌نام در اين بانک مي‌کنند و بلافاصله بعد از زايمان، بندناف از نوزاد جدا و توسط يک سوزن، خون از بندناف و جفت جمع‌آوري شده و به کيسه‌هاي خون منتقل و خون بند ناف نوزاد منجمد و در بانک نگهداري مي‌شود.

در ايران سالانه حدود 11 هزار متقاضي ذخيره‌سازي خون بند ناف وجود دارد. در بانک خون بند ناف رويان نتايج آزمايش‌هاي HLA بيش از 33 هزار نمونه ثبت شده است.

بر اساس آخرين آمار، بيش از 780 هزار نمونه خون بند ناف در 134 بانک خصوصي در سراسر دنيا ذخيره‌سازي شده است.

هرچند استفاده از سلول‌هاي بنيادي در درمان بيماري‌ها هنوز چندان معمول نيست؛ ولي اين سلول‌ها در درمان ديابت تيپ يک (وابسته به انسولين)، بيماري‌هاي قلبي عروقي، لوپوس، بيماري‌هاي نورولوژيک مانند سکته مغزي، پارکينسون و آلزايمر، کم‌خوني‌ها و نقص ايمني، بيماري‌هاي کبدي به کار برده مي‌شود.