چاپ

کرم نرئيس از شاخه‌ کرم‌هاي حلقوي (Annelida) و رده پرتاران (Polychaeta) است که در رسوبات درياي خزر و تالاب انزلي يافت مي‌شود. اين موجودات مقاومت بالايي نسبت به تغيير در شرايط محيطي همانند دما، شوري و اکسيژن دارند و قادرند تغييرات دمايي و شوري آب را با درصد بالا و کاهش ميزان اکسيژن تحمل کنند.

در حال حاضر تقاضاي خريد زيادي از سوي پرورش‌دهندگان ميگو براي استفاده از اين کرم در مزارع تکثير و پرورش ميگوي کشور وجود دارد و پرورش‌دهندگان ميگو براي تهيه اين نوع کرم يا بايد از صيادان محلي ‌خريداري کنند که اين موضوع به دليل وجود آلودگي‌ها و انتشار بيماري، مشکلات و ريسک زيادي را براي پرورش‌دهندگان ميگو به همراه دارد و يا براي تامين نيازهاي داخل اين جانداران بايد کفزي را از خارج وارد کنيم.

از آنجايي که غذاي زنده در تکثير و پرورش لارو ماهيان و آبزيان با ارزش شيلاتي به منظور بازسازي ذخاير و توليد گوشت، نقش مهمي دارد، از غذاهاي خشک تجاري براي تغذيه ماهيان آب شور و شيرين استفاده مي‌شود؛ ولي منابع غذاي زنده با توجه به اهميت و کاربرد آنها بيشتر مورد توجه قرار دارند.

از اين رو پرورش کرم‌هاي نرئيس در داخل کشور مي‌تواند نياز داخلي مراکز تکثير و پرورش ماهيان و آبزيان اقتصادي بخش‌هاي خصوصي و دولتي را از يک طرف و صادرات آن به خارج را از سوي ديگر تامين کند.

بر اين اساس ذبيح‌الله پژند از محققان موسسه تحقيقات بين‌المللي تاسماهيان درياي خزر با استفاده از کرم‌هاي موجود در تالاب انزلي پروژه تحقيقاتي را اجرايي کرد و در آن به دانش فني تکثير کرم نرئيس دست يافت.

بالا بودن ارزش غذايي کرم‌هاي نرئيس از نظر ميزان پروتئين و اسيدهاي چرب غير اشباع و تغذيه از مواد آلي پوسيده و يا مواد دفعي آبزيان از مهمترين مزاياي اين جانداران است.

اين نوع کرم‌ها نيز يکي از عوامل موثر در بلوغ زودرس ميگو براي استفاده در مراکز تکثير ميگو بشمار مي‌رود و موجب کاهش هزينه‌هاي ميزان توليد کرم‌ها در واحد سطح خواهد شد. ضمن آنکه قيمت آنها در بازارهاي جهاني بالا است.

در اين مطالعات در گام اول تکثير کرم‌ها به شکل انبوه و در گام‌هاي بعدي تاثير آن در رشد و بازماندگي لارو تاسماهي ايراني مورد تحقيق قرار گرفت.

اين محقق براي اين منظور ابتدا اقدام به جمع‌آوري کرم‌هاي نرئيس موجود در رسوبات تالاب انزلي توسط دستگاه گراب کرده و بعد از آن، رسوبات با الک يا چشمه 5 دهم ميلي‌گرم شستشو داده شده است و مواد باقي مانده موجود در الک به همراه کرم‌هاي نرئيس به صورت زنده به مکان پرورش منتقل و اقدام به جداسازي کرم‌ها از رسوبات شده است.

در اين مرحله کرم‌ها در مخازن فايبرگلاس يا بتوني و به ارتفاع يک متر و حاوي رسوبات ماسه‌اي قرار داده شدند و کرم‌ها داخل منافذ زيستي خود بدون هيچگونه اقدامات عملي از سوي پرورش‌هنده تکثير يافتند.

تغذيه اين موجود از طريق گوشتخواري،‌ گياهخواري، ديتريت خواري و فيلتر فيدر انجام مي‌شود و نقش مهمي در تجزيه مواد غذايي در رسوبات دارند. لاروها با تغذيه از غذاهاي کنسانتره يا اقلام غذايي حيواني ارزان‌قيمت و حتي گياهي رشد مي‌يابند.

اين نوع کرم‌ها در داخل کشور 400 تا 600 هزار ريال به فروش مي‌رسند و با توليد 5 تن در سال به طور ميانگين مبلغ 200 تا 300 ميليون ريال درآمد ناخالص حاصل خواهد شد.

به گفته مجري طرح، اين طرح قابليت توسعه و دستيابي به توليد انبوه را در مناطق مستعد به ويژه مناطق ساحلي درياي خزر دارد و درآمد آن در مقايسه با ساير توليدات زراعي، کشاورزي و شيلاتي از ميزان بالاتري برخوردار است.

محققان اين طرح، آمادگي خود را براي همکاري و مشارکت براي اجراي اين طرح از ابتدا تا مراحل توليد و عرضه به بازار محصول اعلام کرده‌اند.