چاپ

در دهه هاي اخير فعاليت هاي تحقيقاتي گسترده اي در حوزه علم شيمي به سوي سنتز سبز سوق پيدا کرده است. اين بخش از شيمي به دليل استفاده از فرايندهاي دوست دار محيط زيست، همچنين اين فرايندها از لحاظ اقتصادي نيز مقرون به صرفه هستند. خواص فيزيکي نانوذرات سنتز شده به شدت به اندازه و مورفولوژي اين ذرات وابسته است، ازاين رو روش هايي نويني جهت بهبود خصوصيات نانوذرات ابداع شده است. دکتر مريم صباغان محقق دانشگاه شهيد رجايي با معرفي مايعات يوني که در بسياري از تحقيقات به عنوان قالب جهت سنتز نانوذرات استفاده مي شود، در خصوص اهداف اين طرح گفت: مايعات يوني به ترکيباتي گفته مي شود که دماي ذوب پاييني دارند. تغيير در خواص اين نمک ها مانند ويسکوزيته، حلاليت و نقطه ذوب با تغيير در ساختار کاتيون و آنيون امکان پذير است. اين ترکيبات معمولاً در آب حل مي شوند و به دليل فشار بخار پايينشان به عنوان ترکيبات دوست دار محيط زيست شناخته مي شوند. در اين طرح، مايعات يوني ساخته شده و از آن ها به عنوان قالب جهت سنتز نانوذرات اکسيد روي به کار گرفته شده است. به گفته وي، با توجه به اينکه مايعات يوني اصولاً ترکيبات دوست دار محيط زيست هستند، استفاده از آن ها جهت سنتز نانوذرات کاهش آلودگي زيست محيطي را به دنبال دارد. صباغان افزود: نانوذرات اکسيد روي به طور گسترده در صنايع مورد استفاده قرار مي گيرند. مهم ترين خاصيت اين نانوذرات نيمه رسانا، ميزان گاف انرژي اين نانوذرات است. ابعاد و شکل اين نانوذرات تأثير زيادي بر روي ميزان گاف انرژي و کارايي اين نانوذرات دارد. در اين طرح با استفاده از مايعات يوني به عنوان قالب توليد نانوذرات، مورفولوژي نانوذرات از حالت مرجاني به حالت کروي تغيير يافته و اين موضوع تغيير در ناحيه جذب را به دنبال داشته است. در طرح حاضر در ابتدا مايعات يوني متقارن مختلف ساخته شده و توسط روش NMR شناسايي شده اند، سپس با استفاده از مايعات يوني ساخته شده، نانوذرات اکسيد روي سنتز شده اند. در نهايت نانوذرات سنتز شده شناسايي و خواص نوري آن ها مورد ارزيابي قرار گرفته است. عضو هيأت علمي دانشگاه شهيد رجايي تصريح کرد: بررسي ها نشان مي دهد با افزايش طول زنجيره و يا آنيون در مايع يوني، مورفولوژي نانوذرات تغيير کرده که اين موضوع موجب تغيير ناحيه جذب به ناحيه فرابنفش شده است. اين تحقيقات حاصل تلاش هاي دکتر مريم صباغان- عضو هيأت علمي دانشگاه شهيد رجايي، دکتر اشرف السادات شاه ولايتي- عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرري و سولماز بني هاشمي- دانشجوي مقطع کارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرري است. نتايج اين کار در مجله Ceramics International (جلد 42، شماره ي 3، سال 2016، صفحات 3820 تا 3825) به چاپ رسيده است.