چاپ

ایرانیان جهان - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
رحمن قهرمانپور، کارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌نو»، در ارزیابی از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای فعلی گفت: در آخرین گزارش برجامی وزارت خارجه به مجلس نگرش تیم مذاکراتی روحانی به بحث برجام و احیای برجام مشخص است. این گزارش تاکید می‌کند که با شرایطی که بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا عمیق و گسترده است انتظار نداریم برجام در حد مطلوب اجرا شود. حتی اشاره می‌کند آقای اوباما هم با حسن‌نیت برجام را اجرا نکرد. معنایش این است که تیم مذاکره‌کننده فعلی اعتقاد دارد یعنی برجام با یک مانع زمینه‌ای و ساختاری مواجه است و این بی‌اعتمادی ساختاری میان این دو کشور است و معتقد هستند تا زمانی که این بی‌اعتمادی هست امکان رسیدن به توازن مطلوب در برجام وجود ندارد.
وی افزود: نکته بعدی که در گزارش اشاره شده آن است که با توجه به این بی‌اعتمادی، تاکید بر خواست‌های بیشتر و مطالبات بیشتر موجب فرسایشی شدن مذاکرات می‌شود. از نظر تیم مذاکره‌کننده فعلی اگر ایران بیش‌ازحد بر خواسته‌های خودش اصرار کند و سقف مطالبات خود را بالا ببرد این کار نه‌تنها منجر به توافق نخواهد شد، بلکه موجب مذاکرات فرسایشی خواهد شد. این نکات این چشم‌انداز تیم مذاکره‌کننده فعلی را به مذاکرات نشان می‌دهد و می‌تواند توضیح‌دهنده وضعیت فعلی برجام باشد .
این کارشناس مسائل آمریکا تاکید کرد: به بیان ساده، حرف تیم مذاکره‌کننده آن است بیشتر از این نمی‌توانستیم امتیاز بگیریم و چون درباره اصل مذاکره در داخل کشور اتفاق‌نظر وجود ندارد؛ بنابراین دست دولت بسته بود، یعنی از نظر دولت دلیل توافق نکردن این بود که در داخل اجماع نظر وجود نداشت.
قهرمانپور با بیان اینکه وزارت خارجه در گزارش خود به نقش آمریکا توجهی نکرده است، تاکید کرد: این بحث مطرح است که اگر این‌گونه بود پس نقش آمریکا در این داستان چیست؟ چراکه مقامات دولتی قبلا می‌گفتند بایدن آماده بازگشت به برجام است. درحالی‌که بایدن از زمانی که وارد کاخ سفید شد تا دوماه بعد هیچ علامت و پالسی که نشان‌دهنده بازگشت به برجام باشد از خودش نشان نداد و با پادرمیانی اتحادیه اروپا و بعد از سفر وزیرخارجه چین به خاورمیانه بود که مذاکرات وین آغاز شد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه با اشاره به وجود دو دیدگاه در دولت نسبت‌به مذاکرات با غرب گفت: در دولت دو رویکرد نسبت‌به مذاکرات وجود دارد. یک طرف معتقد بود همین‌که بایدن به برجام می‌خواهد برگردد کافی است و به هر امتیازی باید قانع باشیم اما یک‌طرف دیگر معتقد بود اگر در داخل کشور اجماع نظر درباره مذاکره وجود داشت، می‌شد امتیازهای بیشتری گرفت؛ بنابراین دو دیدگاه در دولت است که ظاهرا روحانی طرفدار دیدگاه اول است و دیدگاه دوم در وزارت خارجه طرفدار دارد که عدم اجماع نظر در داخل را مانع مذاکرات می‌داند. روحانی می‌گوید همین‌که بایدن به برجام برگردد کافی است اما در تحلیل وزارت خارجه اجماع‌نظر داخلی مهم‌تر است.
وی یادآور شد: البته تجربه تلخی که در دوران ترامپ داشتیم این نکته را به ما یادآوری کرد که اختلافات داخلی آمریکا هم می‌تواند سیاست خارجی را تحت‌الشعاع خود قرار دهد و آنان هم نمی‌توانند همیشه اجماع نظر در موضوعات سیاست خارجی ایجاد کنند. خروج ترامپ این را نشان داد که ایران اگر بخواهد به برجام برگردد، نیاز دارد تضمین‌های مطمئن‌تری داشته باشد تا در صورت اتفاق مشابه، کمترین آسیب و هزینه را ببیند.
قهرمانپور در پایان با اشاره به بن‌بست در مذاکرات وین، گفت: آن چیزی که مذاکرات را به بن‌بست کشانده، اختلاف بنیادین بین ایران و آمریکا درباره مسیر آتی مذاکرات است. آمریکایی‌ها می‌خواهند این مذاکرات را پیوند بزنند به مذاکرات موشکی و منطقه‌ای؛ در مقابل ایران می‌خواهد مذاکرات را به موضوع برجام محدود کند و منتظر اقدامات بعدی آمریکا باشد تا بعدها تصمیم بگیرد که درباره موضوعات دیگر مذاکره کند یا نه. همین موضوع است که مذاکرات را به بن‌بست کشانده چراکه هر دو طرف برای اینکه به افکار عمومی داخلی و مخالفان سیاسی خودشان بگویند که این توافق بهترین توافق بود باید روی سیاست خود پافشاری کنند. باید منتظر دولت آقای رئیسی باشیم که ببینیم این بن‌بست مذاکراتی چگونه شکسته خواهد شد.