چاپ

دکتر راضيه لک در مورد سفر 10 نفر از متخصصان حوزه احياي درياچه اروميه به امريکا به دعوت يکي از دانشگاه‌هاي اين کشور، گفت: در اين سفر از چهار درياچه سالتون سي (Salton sea)، مونو ليک (Mono Lake) و آونز ليک (Owens Lake) در ايالت کاليفرنيا و گريت سالت ليک (Great Salt Lake) در ايالت يوتا بازديد کرديم.

وي با بيان اين که چاره‌ا‌ي جز احياي درياچه اروميه و يا حداقل حفظ وضع موجود درياچه وجود ندارد و بايد آب گرفته شده از درياچه را به آن پس بدهيم، اظهار کرد: ‌انتقال آب از جاي ديگر راهکار احياي درياچه‌ نيست و بايد آب را در حوضه آبريز مديريت کرد.

اين کارشناس ادامه داد: هدف ما از اين سفر کسب تجربيات مثبت و منفي آمريکايي‌ها در مورد حفاظت از درياچه‌هاي شور با ويژگي‌هاي جغرافيايي طبيعي نسبتا مشابه است تا از اين تجربيات در برنامه‌ها و تصميمات آتي براي احياي درياچه اروميه استفاده شود.

نماينده وزارت صنعت، معدن و تجارت در ستاد احياي درياچه اروميه در ادامه افزود: هدف از اين سفر بازديد از درياچه‌هايي با اقليم مشابه با درياچه اروميه بوده تا بدين ترتيب راه‌هايي که آنها قبل از ما به کار بستند را استفاده کنيم و خطاها را تشخيص دهيم تا در برنامه‌هايي که قرار است در درياچه اروميه اجرا شود، کمترين اشتباه را داشته و بهترين استفاده را کنيم.

لک با تاکيد بر اينکه هر يک از چهار درياچه مورد بازديد به گونه‌اي قابل مقايسه با درياچه اروميه هستند، گفت: "آونز ليک" آينده درياچه اروميه است اگر براي درياچه اروميه اقدامي نکنيم، "گريت سالت ليک" وضعيت پنج سال پيش درياچه اروميه را دارد که بهتر است آنها از وقايع رخ داده شده در درياچه اروميه درس بگيرند، "مونوليک" نيز آينده درياچه اروميه خواهد بود، درصورتي که بخواهيم آن را احيا کنيم و درياچه "سالتون‌سي" در خصوص ايجاد تالاب‌هاي مصنوعي و حفظ گونه‌هاي در حال انقراض الگوي خوبي است.

معاون طرح و برنامه سازمان زمين‌شناسي و اکتشافات‌معدني کشور با اشاره به اينکه درياچه آونز ليک 3.5 درصد مساحت درياچه اروميه را دارد و اگر درياچه اروميه خشک شود بايد منابع مالي بسياري براي مهار ريزگردهاي اين درياچه در نظر بگيريم، گفت: در اين سفر متوجه شديم اگر درياچه اروميه را به حال خودش رها کنيم، شبيه درياچه آونز ليک مي‌شود.

به گفته اين کارشناس، درياچه آونز ليک در حال حاضر تقريبا خشک شده و هزينه بسيار سنگيني معادل 450 ميليون دلار براي اتخاذ هشت روش در مهار ريزگردها پرداخت مي‌شود در درياچه آونز ليک روش‌هاي متعددي براي مهار ريزگردها آزمايش شده و به راهکارهاي مناسبي دست يافته‌اند که مي‌تواند الگوي خوبي براي مهار ريزگرد نه تنها در حوضه اروميه بلکه در ساير کانون‌هاي ريزگرد باشد.

لک با اشاره به وضعيت "مونو ليک" به عنوان درياچه احيا شده، گفت: اين درياچه يک درصد مساحت درياچه اروميه را دارد و شوري آن خيلي کمتر از اين درياچه است، درحالي که حدود 33 ميليون دلار براي احياي آن هزينه شده، آب يکي از رودهاي اصلي وارده به اين درياچه که براي تامين نياز آبي شهر لس‌آنجلس به آنجا منتقل شده بود، تا 75 درصد به مونو ليک برگردانده و کشاورزي اطراف اين درياچه نيز تعطيل شده است تا آب مصرفي کشاورزي وارد درياچه شود و بدين طريق توانستند تا حدي اين درياچه را سرپا نگه دارند.

وي با بيان اينکه درياچه "گريت سالت ليک" به خاطر شباهت ظاهري و زمين‌شناسي با درياچه اروميه خواهر‌خوانده آن خوانده مي‌شود، يادآور شد: در حال حاضر آب يکي از رودهاي منتهي به اين درياچه به شهر لاس‎وگاس منتقل شده و بايد گفت اگر با اين روند پيش روند؛ به عاقبت درياچه اروميه دچار مي‌شود.

عضو هيئت علمي پژوهشکده علوم زمين با اشاره به اينکه آنها از پتانسيل اکوتوريسمي درياچه‌ها استفاده مي‌کنند، گفت: از درياچه‌هاي آمريکا استفاده‌هاي اقتصادي در حوزه استحصال نمک، استفاده از انرژي زمين گرمايي و توريست نيز مي‌شود؛ درآمد حاصل از اين موارد بسيار بالاست و همان را هم براي احياي خود درياچه استفاده مي‌کنند؛ متخصصان به ما نيز توصيه کردند که از طريق ايجاد کارخانه‌هاي استحصال املاح معدني در اطراف درياچه اروميه باعث ايجاد اشتغال‌زايي و سوق دادن مردم از کشاورزي به فعاليت در اين عرصه شويد.

معاون طرح و برنامه سازمان زمين‌شناسي و اکتشافات‌معدني کشور با اشاره به اينکه در درياچه اروميه پايش مستمر صورت نمي‌گيرد، گفت: در درياچه‌هاي آمريکا ايستگاه‌هاي مختلف به طور مستمر پارامترهاي مختلف مثل شوري، عمق، وضعيت فيزيکي و شيميايي درياچه را رصد مي‌کنند.

وي با بيان اينکه در روند احياي درياچه اروميه کارهاي تحقيقاتي را نبايد ناديده بگيريم، ادامه داد: در امريکا همکاري بسيار خوبي بين دانشگاه‌ها و مراکز اجرايي در زمينه احياي درياچه وجود دارد و مانيتورينگ درياچه‌ها از طريق دانشگاه‌ها به طور مستمر اتفاق مي‌افتد که بر همين اساس بايد ارتباط دستگاه‌هاي اجرايي و مراکز تحقيقاتي و دانشگاه‌ها را قوي کنيم تا اقدامات دستگاه‌هاي اجرايي مورد رصد دانشگاه‌ها قرار گيرد.

انتقال آب راهکار احياي درياچه اروميه نيست

معاون طرح و برنامه سازمان زمين‌شناسي و اکتشافات‌معدني کشور با بيان اينکه کارشناسان آمريکايي‌ در بحث احيا با بحث انتقال آب از جاهاي ديگر مخالف هستند، گفت: کارشناسان امريکايي مساله انتقال آب را منتفي مي‌دانستند و انتقال آب از جاي ديگر را راهگشاي احياي درياچه‌ها نمي‌دانستند و معتقد بودند آب را بايد در حوضه آبريز مديريت کرد و کارهاي انتقال آب کاري زمان‌بر و هزينه‌بر است که نه تنها باعث احياي درياچه نمي‌شود؛ بلکه در جاي ديگر محيط زيست را تهديد مي‌کند.

وي با تاکيد بر اينکه چاره‌ا‌ي جز احيا و يا حداقل حفظ وضع موجود براي درياچه اروميه وجود ندارد و بايد آب گرفته شده از درياچه را به آن پس بدهيم، گفت: براي احياي آن به منابع آبي کافي نياز داريم و نمي‌توانيم اين ميزان آب‌ را مصرف کنيم و با همين روش‌ها پيش برويم و اجازه ورود آب درياچه را به شهرهاي مختلف بدهيم و انتظار احياي آن را هم داشته باشيم؛ اگر براي درياچه کاري نکنيم تا يک سال بعد وضعيت درياچه بدتر خواهد شد و تا دو سال بعد درياچه خشک شده و فقط دو لکه از آن باقي مي‌ماند که وسعت آن در فصول مختلف بزرگ و کوچک مي‌شود.

لک با بيان اين‌که در حال حاضر هيچ وقتي براي از دست دادن فرصت‌ها نداريم و براي تثبيت وضعيت فعلي درياچه هم به منابع آبي احتياج داريم، خاطرنشان کرد: در آنجا کشاورزان اجازه توسعه کشاورزي و تغيير کاربري زمين را ندارند و قوانين سختي در اين حوزه وجود دارد که اگر اجازه تغيير کاربري هم دهند، ميزان آبي که به کشاورز تعلق مي‌گيرد تغيير نمي‌کند؛ بنابراين در اين شرايط مديريت يکپارچه منابع آب حرف اول را مي‌زند.

رئيس کميته زمين‌شناسي در ستاد احياي درياچه اروميه با بيان اينکه در حال حاضر دولت توجه بسياري به احياي درياچه دارد و منابع مالي خوبي براي اين امر اختصاص داده، گفت: حالا که دولت توانسته اعتبارات مناسبي را در نظر بگيرد، بايد از اين منابع بهترين استفاده را کنيم.

وي تصريح کرد: پيشنهاد مشخص من اين است که از ايرانيان حاضر در آمريکا که تجربيات خوبي در اين عرصه دارند، استفاده کنيم براي مثال رئيس انستيتوي آونز ليک يک ايراني است که مي‌توانيم از آنها براي اجراي طرح‌ها به منظور کنترل ريزگرد دعوت کنيم. از متخصصان گريت سالت ليک براي بهره‌برداري صنعتي از نمک‌ها در راستاي کمک به درياچه، از متخصصان مونو ليک براي برنامه‌هاي احياي درياچه و از متخصصان سالتون‌سي براي برنامه‌ريزي کاهش سطح تبخير، افزايش عمق و ايجاد تالاب‌هاي مصنوعي کمک بگيريم آنها اين مسيرها را قبلا طي کرده‌اند بارها دچار اشتباه و هدر رفت منابع شده‌اند تا به روش بهينه دست يافته‌اند و اين در حالي است که اگر از آنها کمک نگيريم؛ تمام اين مراحل را خودمان بايد آزمون و خطا کنيم که اين کار منطقي نيست.