چاپ

بر اساس بيش از 16 سال بررسي 120 هزار مرد و زن در قالب سه مطالعه طولاني‌مدت بر روي متخصصان سلامت امريکا، تيم تحقيقاتي دريافت رژيم‌هاي داراي بار قند خون (GL) بالاي ناشي از خوردن غلات خالص، نشاسته و قندها، با افزايش وزن بيشتر مرتبط بودند.

در حالي که تحقيقات پيشين GL را با بيماري‌هاي مزمني مانند ديابت نوع 2 مرتبط کرده بودند اما آن‌ها نشان نداده بودند GL چگونه طي سال‌هاي بسيار با افزايش وزن مرتبط است.

دانشمندان اين نکته را بررسي کردند که آيا تغييرات در GL بر رابطه بين غذاهاي غني از پروتئين و افزايش وزن در درازمدت مرتبط است يا خير؟

مظفريان و همکارانش در اين پروژه، هر چهار سال يک بار، رابطه بين تغييرات در غذاهاي پروتئيني و افزايش وزن را بررسي کردند.

بر اساس اعلام تيم تحقيقاتي، افزايش مصرف گوشت قرمز و گوشت فرآوري‌شده به شدت با افزايش وزن مرتبط بود. همچنين، افزايش مصرف ماست، غذاي دريايي، مرغ بدون پوست و آجيل‌ها به شدت با کاهش وزن مرتبط بود و هر چه افراد بيشتر از اين مواد مصرف کردند، کمتر اضافه وزن پيدا کردند.

افزون بر اين، افزايش محصولات لبني مانند پنير پرچرب، شير کامل و شير کم‌چرب به طور قابل‌توجهي موجب افزايش وزن يا کاهش وزن نشد.

در مطالعات انجام‌شده مشخص شد زماني که افراد محصولات لبني کم‌چرب‌ بيشتر مصرف مي‌کردند، مصرف کربوهيدرات‌ها را افزايش مي‌دادند و اين موضوع موجب افزايش وزن آن‌ها شد. اين بدين معناست که مردم طي سال‌ها، پايين‌بودن کالري‌ها در محصولات لبني کم‌چرب را با افزايش‌دادن مصرف هيدروکربنات‌ها جبران مي‌کنند.

دانشمندان حاضر در اين تحقيق چندين رابطه بين تغييرات در غذاهاي غني از پروتئين و تغييرات GL در رژيم غذايي را شناسايي کردند. به طور مثال، افزايش مصرف غذاهاي مرتبط با افزايش وزن مانند گوشت قرمز و همزمان افزايش GL با خوردن کربوهيدرات‌هاي کم‌کيفيت مانند نان سفيد، ارتباط اين غذاها با افزايش وزن را تقويت کرد اما کاهش GL از طريق خوردن گوشت قرمز به همراه سبزيجات، اين افزايش وزن را مهار کرد. در مورد ماهي، آجيل‌ها و غذاهاي ديگر مرتبط با کاهش وزن، کاهش‌دادن GL اثر کاهش‌دهنده وزن اين غذاها را افزايش داد در حالي که افزايش GL اثر کاهش‌دهنده وزن توسط آن‌ها را مهار کرد. گرچه غذاهاي ديگري مانند تخم‌مرغ و پنير با تغيير وزن مرتبط نبودند، اما زماني که مصرف اين غذاها در ترکيب با GL بالا، بيشتر مي‌شد، آن‌ها با افزايش وزن مرتبط بودند.

از سوي ديگر، هنگامي که مصرف تخم‌مرغ و پنير در ترکيب با GL پايين، افزايش يافت، وزن شرکت‌کنندگان کاهش يافت.

داريوش مظفريان، رئيس مدرسه فريدمن، در اين باره گفت: مطالعه ما نشان مي‌دهد محاسبه کالري، کارآمدترين استراتژي براي مديريت و پيشگيري از افزايش وزن در درازمدت نيست، بلکه تعدادي از غذاها به پيشگيري از افزايش وزن کمک و تعدادي از آنها آن را بدتر مي‌کنند.

وي ادامه داد: همچنين ترکيب غذاها نيز در اين ميان تفاوت زيادي ايجاد مي‌کند؛ يافته‌هاي ما نشان مي‌دهد نبايد بر غذاهاي خاص غني از پروتئين مانند ماهي، آجيل و ماست براي پيشگيري از افزايش وزن تاکيد کرد بلکه بايد بر اجتناب از مصرف دانه‌هاي خالص، نشاسته‌ و قندها براي به حداکثررساندن فوايد اين غذاهاي غني از پروتئين سالم تمرکز داشت؛ همچنين بايد بر ايجاد فوايد جديد براي غذاهاي ديگر مانند تخم‌مرغ‌ و پنير و همچنين کاهش افزايش وزن مرتبط با گوشت تاکيد کرد.

مظفريان و تيم تحقيقاتي‌ بر پرسشنامه‌هاي غذايي خود در قالب سه پژوهش متکي بودند که پزشکان، پرستاران و ديگر افراد متخصص بخش مراقبت‌ها در سراسر ايالات متحده در آن شرکت داشتند.

مطالعات بيشتر براي بررسي ارتباط غذاهاي غني از پروتئين و کربوهيدرات با مديريت وزن در جوامع ديگر کارساز خواهد بود.

جزئيات اين دستاورد علمي در مجله The American Journal of Clinical Nutrition ارائه شده است.