بزرگنمايي:

سرزمین ایرانیان- دکتر وطن پور تاسیس انجمن سم‌شناسی با هدف ارائه و تبادل آخرین یافته‌های علمی، پیشبرد و اعتلای علم سم‌شناسی و سموم طبیعی در کشور و ایجاد محیطی برای ارتباطات علمی و همکاری با مجامع جهانی را از جمله اهداف دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ذکر کرد و گفت: دانشگاه با توجه به در اختیار داشتن امکانات، دانشجویان علاقه‌مند و مقالات متعدد و تحقیقاتی که در این حوزه انجام داده است، توانایی تاسیس این انجمن را دارد تا در نهایت ضمن تبادل اطلاعات و ارائه محصولات درسطح صنعتی نیز فعالیت کند.

تشکیل بانک ژن جانوران با ارزش سمی از اهداف دانشگاه

دکتر وطن‌پور با تاکید بر لزوم تشکیل بانک ژن جانوران با ارزش سمی و نگهداری ژن‌های گونه‌های مختلف به عنوان یکی دیگر از اهداف دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: جانوران با ارزش سمی ممکن است در اثر خشکسالی یا عوامل محیطی از بین بروند. همچنین عواملی مانند برداشت بی رویه و تخریب زیستگاه‌ها نیز از جمله تهدیدات فراروی گونه‌های متنوع جانوران سمی در کشور هستند که در صورت رعایت نشدن ملاحظات محیط زیستی، می‌تواند خطر انقراض این گونه‌ها را تشدید کند.

دانشگاه پژوهش را در اختیار موسسات دست‌اندر کار تولید و توزیع قرار می‌دهد

این استاد دانشگاه ادامه داد: امروزه دانش و علم مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی در شاخه‌های مختلف علوم پزشکی توسعه پیدا کرده است و با دستکاری ژنتیکی می‌توان یک گیاه یا جانور را تبدیل به کارخانه دارو کرد، فقط کافیست بدانیم کدام ژن در گیاه یا جانور داروی مورد نظر ما را در خود دارد.

رئیس بخش جانوران سمی دانشگاه با اشاره به وجود تنوع زیستی مارها و گونه‌های نادر عقرب در ایران، ادامه داد: با همکاری موسسه رازی در این زمینه تحقیقات فارماکولوژی بر روی سم این جانوران در دانشگاه صورت می‌گیرد و این مهم بستر مناسبی نیز برای همکاری‌های بین‌المللی است. این مرکز با کشورهای نظیر اسپانیا، بلژیک و انگلستان در بالاترین سطح فناوری تبادل اطلاعات و دانشجو دارد و در سطح بین‌المللی نیز وضعیت بسیار مطلوبی دارد. همچنین تحقیقاتی در خصوص اثرات زهر جانوران بر عضله، عصب و سلول انجام شده و امیدواریم به داروهای مرتبط دسترسی پیدا کنیم.

وی در ادامه از شناسایی زهر عقرب و تاثیر آن بر روی کانال‌های سلولی به عنوان یکی از آخرین دستاوردهای این مرکز خبر داد و گفت: این طرح در مرحله تایید fda  قرار دارد و امیدواریم به زودی وارد بازار شود. همچنین در بخش جانوران سمی دانشگاه در خصوص استفاده از فرآورده‌های مار و زهر مار و خاصیت شل کنندگی عضلات تحقیقات گسترده‌ای انجام شده است.

کرم ضد التهاب بر گرفته از زهر زنبور و تولید آنتی ونوم از جمله دستاوردهای گروه سم‌شناسی دانشگاه

دکتر وطن پور به ابعاد مختلف فعالیت‌های گروه سم‌شناسی نیز اشاره کرد و گفت: مطالعه در خصوص اجزای فعال زهر زنبور از دیگر فعالیت‌های این دپارتمان است و هم اکنون نیز پروژه‌های وسیعی دراین زمینه در حال انجام است؛ مطالعات بیانگر این موضوع است که زهر گونه‌ای از زنبور در درمان بیماری‌های التهابی و ms موثر است. کارشناسان ما تلاش دارند تا ضمن جداسازی و تعیین ساختار اجزای فعال، زهر را شناسایی و به فرآورده‌های دارویی آن دسترسی پیدا کنند.

رییس بخش جانوران سمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: در حوزه تولیدات دارویی در خصوص زهر زنبور نیز فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شده است. در همین راستا ملیتین که یکی از ترکیبات و اجزای فعال زهر زنبور است، به عنوان کرم ضد التهاب توسط این گروه تولید و در بازار عرضه می‌شود.

وی با اشاره به میزان تولیدات بخش جانوران سمی این مرکز، اظهار کرد: تولید آمپول ضد مارگزیدگی و آمپول ضد عقرب زدگی (آنتی ونوم) یکی دیگر از فعالیتهای این مرکز است که در این بخش با همکاری موسسه رازی انجام می‌شود.

به گفته دکتر وطن پور، شناسایی و تحقیقات اجزای فعال زهر و طراحی آنتی ونوم مرتبط در مرحله طرح موضوع قرار دارد و پیشنهاد دانشگاه است.

استحصال سم مارهای پرورشی برای دارو

رییس بخش جانوران سمی درباره پرورش مار برای عملیات سم گیری و تهیه پادزهرها گفت: موضوع سم گیری و تهیه سرم و واکسن، کاری کاملا علمی و پیچیده است. اینکه گفته می‌شود کیفیت سم مارهای پرورشی مانند مارهای طبیعی نیست، نیاز به پژوهش دارد. بنابراین پژوهش در خصوص کیفیت زهر جانور در اسارت موضوع یکی دیگر از پروژه‌های تحقیقاتی دانشگاه است.

دکتر وطن پور ادامه داد: یکی از کارهای ما در دانشگاه اصلاح روند استفاده از زهر مار ضمن حفظ محیط زیست است. ما نمی‌توانیم به حیوانات آسیب برسانیم و همواره سعی می کنیم حیات جانوران هم حفظ شود، به همین منظور طرح‌های مشترکی با انستیتو پاستور و موسسه رازی اجرا کرده‌ایم.

وی ادامه داد: تمام فرآورده‌هایی‌ که دراین واحد به تولید رسیده و یا در حال تولید است، از دستاوردهای پژوهشی بوده‌ که به محصول تبدیل شده و این روند همچنان ادامه دارد. بهینه‌سازی فرآیند تولید محصولات موجود، تحقیق روی تولید محصولات جدید و نیز زمینه‌های کاربرد سموم و پادزهرها از مهمترین اهداف بخش جانوران سمی این واحد است که نیازمند تامین تجهیزات تخصصی و همکاری مشترک بیشتر با نهادهای داخلی و خارجی است.

دکتر وطن پور با اشاره به اینکه در حال حاضر پیشرفت خوبی در زمینه تحقیقات در خصوص عرضه دارو را شاهد بوده‌ایم، خاطرنشان کرد: در برخی موارد تا مرحله ساخت نمونه پایلوت و انجام تست‌های حیوانی نیز پیش رفته‌ایم اما تا رسیدن این محصولات به بازار مصرف به دلیل انجام مطالعات بالینی، راه زیادی در پیش داریم.

وی گفت: تمرکز تحقیقات این گروه بر حوزه فرآورده‌های موضعی است. گروه سم‌شناسی فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در شهر تهران و در سطح دانشگاهی تنها گروهی است که این تحقیقات را انجام می‌دهد. از طرفی باید این مهم برندسازی و به کانونی برای ارتباطات بین‌المللی و داخلی تبدیل شود.

رییس بخش جانوران سمی دانشکده داروسازی دانشگاه، ادامه داد: این علم ترکیبی از علم داروسازی، بیوشیمی و بیوتکنولوژی است که می‌توانیم از آن در سطح دانشگاه ارزش آفرینی کنیم. شرکت‌های داروسازی منتظر هستند تا نتایج تحقیقات در این حوزه منتشر شود.

دکتر وطن پور در ادامه یادآور شد: به طور کلی مطالعه روی زهر جانوران یکی از موضوعات بسیار مهم و به‌روز دنیاست که تیم‌های تحقیقاتی بسیار بزرگی در کشورهای پیشرفته روی آن کار می‌کنند. زهر و سموم  موجودات در کشور جزو ذخائر بسیار مهم و استراتژیک کشور محسوب می‌شوند که می‌توانند برای تست‌های کلینیکی استفاده شده و از روی آنها داروهای جدید برای بیماران صعب‌العلاج ایجاد شود. زهر به عنوان ماده خام ارزش تجاری دارد و همانند نفت خام است، اگر اجزای آن را جداسازی کنیم قیمت آن صد برابر می‌شود و برای رسیدن به این مهم نیاز به همکاری‌های بین بخشی داریم.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، وی در پایان شناسایی و تعیین اصالت نمونه‌هایی که توسط پلیس و گمرک کشف و ضبط می‌شوند را یکی دیگر از وظایف دانشگاه برشمرد و گفت: قاچاق مارها و جانوران سمی و یا اجزا و سم جانور به کشورهای دیگر، یکی دیگر از تهدیدات جدی این گونه‌های باارزش است، نمونه‌های کشف شده بسیار زیادی از این جانوران توسط پلیس و گمرک به دانشگاه به منظور شناسایی ارجاع داده می‌شود.