بزرگنمايي:

ایرانیان جهان -
آبه چه طرحی در چنته دارد؟
k ١٢
١٦
فرارو / متن پیش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
سفر تاریخی شینزو آبه به تهران می‌تواند تفاوتی اساسی با سایر تلاش‌ها برای میانجی‌گری بین ایران و آمریکا داشته باشد. شواهد نشان می‌دهد نخست وزیر ژاپن بعد از 40 سال، بی‌دلیل به تهران نیامده است و به قول زیباکلام «موضوع جدی است.»
حسن بهشتی‌پور، تحلیل‌گر مسائل بین الملل در مورد اهمیت سفر آبه به ایران به فرارو گفت: نخست وزیر ژاپن بعد از 40 سال به ایران می‌آید، خود اینکه برای اولین بار بعد از انقلاب نخست وزیر ژاپن به ایران می‌آید نقطه مثبتی در روابط دو جانبه است و یک نقطه عطف محسوب می‌شود.
این تحلیلگر مسائل بین الملل سه عامل را در اهمیت سفر آبه به تهران موثر می داند. بهشتی پور گفت: اولا ژاپنی‌ها در دنیا سابقه مثبتی دارند. آن‌ها حتی در دوران جنگ ایران و عراق با وجود تمام فشار‌هایی که بر دوششان بود، روابطشان را با ایران حفظ کردند. علاوه بر این ژاپنی‌ها سابقه استعماری در ایران نداشته اند. هرچند ژاپن در شرق آسیا مثل کره و چین سابقه استعماری دارد، ولی در غرب آسیا سابقه مثبتی دارد.
او افزود: دوم اینکه ژاپن به دنبال امنیت انرژی خود است و بیش از 80 درصد انرژی خود را از منطقه خاورمیانه و به ویژه خلیج فارس تامین می‌کند. از این جهت برای ژاپن بسیار مهم است که به امنیت منطقه کمک کند. ژاپن در بازار ایران نزدیک به 2 تا 3 میلیارد دلار تبادل مالی دارد. پیشتر روزانه 400 هزار بشکه نفت از ایران واردات داشتند.
بهشتی پور ادامه داد: سوم اعلام خبر سفر آبه به ایران همزمان با دیدار و گفتگوی او با ترامپ و هماهنگ شدن با آمریکا اعلام شد. این نشان می‌دهد آبه با دست خالی به ایران نیامده است و می‌خواهد به طرحی برسد که بر اساس آن، تنش بین ایران و آمریکا را دست کم کاهش دهد؛ ولی اینکه جزییات طرح چیست و چه کار می‌خواند بکنند نمی‌دانیم. من معتقدم از آنجایی که نخست وزیر ژاپن سفرش را با آمریکایی‌ها هماهنگ کرده است و در بالاترین سطح وارد عمل شده است و می‌خواهد در بالاترین سطح با رهبری و رییس جمهور دیدار کنند، حتما قرار است طرحی را بررسی کنند. حالا این طرح اگر با منافع ایران هماهنگ بود قاعدتا ایران هم می‌پذیرد و یک شروع جدید است، ولی اگر ایران نپذیرد، سفر آبه هم مانند سایر واسطه‌هایی خواهد بود که پیشتر به ایران آمدند.
او افزود: پس در کل دسترسی مستقیم به رهبر انقلاب و دیدار با شخص ترامپ (نه پمپئو)، وجهه و سابقه مثبت و غیر استعماری ژاپن در غرب آسیا و منافع متعدد ژاپن در منطقه به خصوص در حوزه انرژی مواردی است که برای آبه انگیزه ایجاد کرده است به ایران بیاید.
این تحلیلگر روابط بین الملل در مورد احتمال اینکه این سفر هم مانند سفر هایکو ماس به نوعی پیام «اتمام حجت» برای ایران باشد، گفت: برای اتمام حجت کردن نیازی نیست نخست وزیر مستقیم به ایران بیاید. ممکن است او هم برای توجیه افکار عمومی از لحاظ تبلیغاتی چیزی بگوید. ولی برای ابلاغ و اتمام حجت کردن معاون وزیر خارجه کافی بود یا اینکه سفیر ما را فرابخوانند کفایت می‌کند. توجه داشته باشید حتما در اینطور ابتکارات، در عالی‌ترین سطح، چیزی هست. موضع ایران در مورد موضوعات مختلف صریح و شفاف بوده است و ژاپن از این سفر سودی نمی‌برد مگر اینکه طرحی در میان باشد.
بهشتی پور در مورد احتمال مذاکره آبه از طرف مقامات آمریکایی با رهبران ایران گفت: باید ببینیم راهکار او چیست. خود آبه از موضع مذاکره کننده وارد نمی‌شود. او طرحی دارد که می‌خواهد در عالی‌ترین سطح روی میز بگذارد تا نظر مسئولین ایرانی را بداند. استنباط من این نیست که راجع به چیزی شخصا مذاکره کند. در مورد روابط دو جانبه ایران و ژاپن ممکن است مذاکره کند، ولی در مورد روابط ایران و آمریکا او فقط یک رابط خوب در عالی‌ترین سطح و یک منتقل کننده پیام است.
این تحلیلگر مسائل بین الملل در مورد احتمال خرید نفت ایران توسط ژاپن بعد از این سفر گفت: ژاپن بدون تایید آمریکا نمی‌تواند نفت بخرد. ژاپن نشان داده است در این زمینه تابع مطلق سیاست‌های آمریکاست و به‌خاطر ایران منافع خود را به خطر نمی‌اندازد. آبه بدون هماهنگی با آمریکا نمی‌تواند به ایران وعده دهد. اینجا مهم این است که آمریکا چه درخواستی دارد نه ژاپن. حتی کره و چین هم نمی‌توانند از ایران نفت بخرند. زنگنه اخیرا اعلام کرده حتی شرکت‌های چینی هم به تحریم‌ها تن دادند. گازپروم روسیه همه قرارداد‌ها را لغو کرده است. متاسفانه چه بخواهیم چه نخواهیم این سلطه در نظام بین الملل وجود دارد.
بهشتی پور در پایان در مورد پیام احتمالی ایران به آمریکا از طریق نخست وزیر ژاپن گفت: پیام ایران روشن است. بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهداتش. بعد از آن شاید در مورد سایر موضوعات وارد مذاکره شوند.