بزرگنمايي:

سرزمین ایرانیان- درسال‌های اخیر، محصولات فناوری نانو به خیلی از حوزه‌های صنعتی راه‌یافته‌اند و منجر به افزایش رقابت‌پذیری آن‌ها شده‌اند. یکی از این محصولات که از سوی صنعت لوازم خانگی در ایران خیلی مورد استقبال قرار گرفته است، نانوپوشش تبدیلی نام دارد. 

فرهنگ آزاد، مدیر مهندسی فروش یک شرکت تولیدی گفت: پوشش‌های تبدیلی زیرکونیومی، محصولی است که به عنوان زیرساز رنگ مورد استفاده قرارمی‌گیرد. این محصول یک لایه محافظ در برابر خوردگی برروی فلز ایجاد می‌کند و افزایش چسبندگی رنگ به فلزات را به‌دنبال دارد. این پوشش را می‌توان در محصولات مختلف مانند لوازم خانگی و خودرو و ... استفاده کرد.

از سوی دیگر، حسین اسحاقی قائم مقام مدیر عامل یک شرکت تولید کننده لوازم خانگی تاکید کرد: یکی از ویژگی‌های این محصول نداشتن لجن و رسوبات است که منجر به حفظ محیط زیست می‌شود. دفع رسوبات در صنعت لوازم خانگی بسیار حایز اهمیت است؛ زیرا در گذشته استفاده از ترکیبات فسفاتی و فلزات سنگین موجب تشکیل رسوبات زیادی می‌شد که دفع آن خود، از معضلات همیشگی بود که ما را مجبور می‌کرد از فرآیند بازیافت استفاده کنیم اما با استفاده از ترکیبات نانوذرات، دیگر به تجهیزات جانبی برای دفع و بازیافت رسوبات نیازی نیست، به علاوه سرعت تولید نیز افزایش پیدا کرده است.

به گفته وی، این ویژگی نانوپوشش‌های تبدیلی، یعنی حذف ترکیبات فسفاتی و فلزات سنگین از فرآیند رنگ‌کاری قطعات فلزی در صنایع مختلف، موجب شد تا این محصول از نگاه متولیان محیط زیست، به عنوان محصول سبز معرفی شود و در ابتدای اسفندماه 96، لوح تایید محصول سبز را در نوزدهمین همایش صنعت و خدمات سبز نصیب شرکت شیلر فرآیند پارس کند.

اسحاقی مزیت این پوشش را تنها جنبه‌ محیط زیستی آن نمی‌داند و معتقد است مزیت عمده‌ این محصول کاهش هزینه‌ تولید بوده که ناشی از عدم نیاز به گرما در فرآیند آماده‌سازی سطوح برای رنگ‌کاری است.

وی در ادامه ضمن معرفی کاربرد این پوشش تبدیلی در شرکت تولیدی افزود: در تولید ماشین لباسشویی، ورق روغنی بعد از پرس و فرم‌دهی، تمیزکاری شده و برای رنگ آماده می‌شود. ترکیب نانویی به عنوان زیرساز، سطح فلز را ناهموار کرده و چسبندگی رنگ را بیشتر می‌کند که نتیجه‌ آن، موفقیت این پوشش در آزمون خوردگی یا سالت اسپری (Salt Spray) به اثبات رسیده است.

وی افزود: آزمون سالت اسپری یکی از آزمون‌های رنگ کالا است که بعد از رنگ‌کاری برای سنجش کیفیت رنگ، بدنه ماشین لباسشویی را در محفظه مرطوب حاصل از نمک قرار می‌دهند؛ اگر مقاومت قطعه پس از 500 ساعت سالت اسپری موفقیت‌آمیز شود، زیرسازی نمونه مناسب ارزیابی می‌شود که ترکیب نانویی شرکت شیلر فرآیند در این آزمون موفق بوده است.

اسحاقی، بررسی نانوپوشش زیرکونیومی را در تست ضربه نیز مثبت ارزیابی کرد و گفت: مزیت عمده این محصول کاهش هزینه‌های جانبی و به دلیل عدم نیاز به گرما منجر به کاهش هزینه‌های تولید می‌شود؛ بنابراین افزایش هزینه در محصول با فناوری جدید از محل همین کاهش هزینه جبران شده و برای صنعت توجیه اقتصادی دارد.

وی  با تاکید بر استفاده از فناوری نانو افزود: نانو پوشش زیرکونیوم اولین محصول نانویی است که استفاده کردیم و جواب مثبت گرفتیم. بر همین اساس از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو درخواست کردیم تا در جلسات تخصصی اطلاعات لازم در مورد محصولات دیگر با فناوری نانو را نیز در اختیار ما قرار دهند.

کاربرد پوشش های زیرکونیومی در یکی دیگر از شرکت های تولید کننده لوازم خانگی

نانو پوشش‌های زیرکونیومی در یکی از شرک تهای لوازم خانگی دیگر برای زیرسازی رنگ بخاری‌ها استفاده می شود.

سعید گلستانی مدیر برنامه‌ریزی این شرکت نیز در مورد تاثیر این ماده در محصولات خود گفت: عمده‌ترین مزیت این ماده کاهش قیمت تمام شده است؛ زیرا می‌توانیم آن را در دمای محیط بر روی سطح اعمال کرده و نیاز به تجهیزات گرمایشی نداریم؛ همچنین هزینه تجهیزات دفع رسوبات نیز با این روش از بین می‌رود.

وی افزود: در مجموع مزایای محصول، به لحاظ کمی و کیفی در بهبود تولیدات شرکت آبسال تاثیر مثبت داشته و با توجه به اینکه مدت کوتاهی است که خط تولید را به استفاده از این ماده اختصاص دادیم، در سال جاری بین 2 تا 3 تن از نانوپوشش زیرکونیوم استفاده کردیم و همچنان در سال آینده نیز علاقمند به استفاده از آن خواهیم بود.

از آنجاکه براساس ماده 10 سند گسترش کاربرد فناوری نانو در افق 1404، سازمان محیط زیست موظف به جایگزینی پوشش‌های تبدیلی نانو زیرکونیوم به‌جای روش‌های مرسوم فسفاتی (فسفاته) و کروماتی (کروماته) است انتظار می‌رود بازار استفاده از پوشش‌های تبدیلی نانویی در سال‌های آینده، به توسعه‌ مطلوبی دست یابد.