بزرگنمايي:

سرزمین ایرانیان- دکتر زهرا سادات شُبَر، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به این‌که نتایج این تحقیق در قالب مقاله‌ای تحت عنوان «ذخایر ساقه جو و حفظ عملکرد در شرایط خشکی آخر فصل: بررسی مولکولی بیوسنتز و انتقال مجدد فروکتان» در سومین کنفرانس جهانی علوم گیاهی در رم ارائه شده است، اظهار کرد: خشکی یکی از عوامل اصلی محدودکننده تولیدات گیاهی محسوب می‌­شود. در همین رابطه، جو، گیاه زراعی مهمی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه است که اغلب در معرض تنش خشکی شدید قرار می‌گیرد. در عین حال، جو به عنوان یک گونه مدل مناسب برای مطالعات مربوط به تنش غیر زیستی نیز شناخته می‌شود.

وی افزود: این پژوهش، نقش انتقال مجدد فروکتان ساقه روی حفظ عملکرد جو در شرایط خشکی آخر فصل را وقتی که فتوسنتز جاری در طی مرحله پر شدن دانه بسیار محدود است، آشکار می‌کند.

شُبَر تصریح کرد: در این تحقیق موروکو و یوسف به عنوان ارقام حساس و متحمل به خشکی جو، تا گل­دهی در شرایط آبیاری کافی رشد یافتند. تیمار خشکی با قطع آبیاری آغاز شد. سپس پدانکل، پنالتی ­میت و میانگره‌های پایینی از گیاهان در شرایط آبیاری کافی و تنش خشکی در فواصل زمانی هفت روزه نمونه‌برداری شدند.

وی با اشاره به نتایج این پژوهش یادآور شد: یوسف به طور معنی‌داری هدایت روزنه‌ای، محتوای نسبی آب برگ، سبزینگی، تنظیم اسمزی و عملکرد دانه بیشتری داشت. بیشترین تجمع و انتقال مجدد ذخایر در پنالتی ­میت و پس از آن میان­گره‌های پایینی و پدانکل مشاهده شد. همچنین کربوهیدرات کل و اجزای آن (فروکتان، ساکارز، گلوکز و فروکتوز) تحت هر دو شرایط تنش و نرمال رطوبتی در پنالتی ­میت رقم یوسف به طور معنی­‌داری بیشتر از رقم موروکو بود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه تنش خشکی، نرخ تجمع و انتقال مجدد فروکتان را در میانگره پنالتی میت یوسف افزایش داد، افزود: یک همبستگی قوی بین بیان نسبی ژن‌های دخیل در بیوسنتز فروکتان (1-SST and 6-SFT) و میزان فروکتان و همچنین بیان ژن‌های فروکتان اگزوهیدرولاز (1-FEH) و سوکروز ترانسپورتر (SUT1) با انتقال مجدد فروکتان در رقم متحمل طی پر شدن دانه در شرایط تنش خشکی مشاهده شد.

شُبَر خاطرنشان کرد: بر اساس نتایج به دست آمده، تجمع بیشتر فروکتان و القای انتقال مجدد آن در شرایط خشکی می‌تواند نقش مهمی در ثبات عملکرد یوسف تحت شرایط تنش و محدودیت فتوسنتز جاری ایفا کند. تنوع ژنتیکی در میان ارقام جو از نظر سازوکارهای تجمع و انتقال مجدد ذخایر کربن ساقه دال بر امکان بهبود این صفات در برنامه‌های اصلاح گیاهان است.

مقاله «ذخایر ساقه جو و حفظ عملکرد در شرایط خشکی آخر فصل: بررسی مولکولی بیوسنتز و انتقال مجدد فروکتان» توسط راضیه سرابادانی تفرشی، زهرا سادات شبر، مریم شهبازی نگاشته شده است.